Βλέποντας στα βουλκανιζατέρ αυτοκίνητα σηκωμένα στις ράμπες για αλλαγή ελαστικών και τους ιδιοκτήτες των αυτοκινήτων να κάθονται στο σαλόνι του καταστήματος και συνήθως να σερφάρουν στο smartphone, έχω την απορία αν ο οδηγός έχει ρωτήσει τον υπάλληλο τι ελαστικά πρέπει να βάλει ή απλά τον εμπιστεύεται ότι θα του βάλει τα ενδεδειγμένα ελαστικά.

Χωρίς να πρέπει στη ζωή να τα γνωρίζουμε όλα, ως καταναλωτές, καλό είναι ως οδηγοί να γνωρίζουμε τα βασικά που αφορούν στο αυτοκίνητό μας.

Και ένα από τα βασικά είναι τα ελαστικά, ο έλεγχος του πέλματος, η έγκαιρη αντικατάστασή τους και η σωστή επιλογή.

Δεν αναφέρομαι σε μάρκα, διότι ο υποψήφιος αγοραστής μπορεί να επιλέξει οποιαδήποτε θέλει, αρκεί να γνωρίζει τι αγοράζει, ποια ελαστικά έχει επιλέξει και τι θα του προσφέρουν. Διότι, ελαστικά από ελαστικά διαφέρουν, ακόμα και στην ίδια διάσταση.

Ζήτησα τη βοήθεια του Γιώργου Κουταλιέρη, μάρκετινγκ μάνατζερ της ΕΜΑ, που αντιπροσωπεύει στην Ελλάδα τα ελαστικά Continental, Kumho και General Tire, μεταξύ άλλων.

Τι σημαίνουν οι αριθμοί πάνω στο ελαστικό

Πρώτα απ’ όλα, ας μάθουμε τι σημαίνουν οι αριθμοί, για παράδειγμα στο ελαστικό της φωτογραφίας, που έχει τους αριθμούς και τα γράμματα 215/55 R18 99V. 

Έχουμε και λέμε λοιπόν: το 215 σημαίνει το πλάτος του ελαστικού σε χιλιοστά, το 55 τη σχέση ύψους προς πλάτος (το ύψος του πλαϊνού είναι 55% του πλάτους), το R τη Radial κατασκευή, το 18 τη διάμετρος της ζάντας σε ίντσες και το 99 τον δείκτη φορτίου (Load Index).

Τώρα, όσον αφορά τη Radial κατασκευή, είναι η πιο διαδεδομένη τεχνολογία στην κατασκευή των ελαστικών σήμερα και χαρακτηρίζεται από δομή, με τα στρώματα από νήματα (cord plies) του σκελετού να είναι τοποθετημένα κάθετα (σε ακτινική κατεύθυνση) προς την κατεύθυνση περιστροφής του ελαστικού. Αυτό εξασφαλίζει μεγαλύτερη ευκαμψία στα πλαϊνά μέρη του ελαστικού και βελτιώνει την απόδοση. Επίσης, προσφέρει πλεονεκτήματα ως προς την άνεση με βελτιωμένη απορρόφηση κραδασμών, την απόδοση με καλύτερη σταθερότητα και πρόσφυση στις στροφές και σε υψηλές ταχύτητες, τη διάρκεια ζωής με λιγότερη φθορά στο πέλμα και καλύτερη αντοχή και, τέλος, την απόδοση με χαμηλότερη αντίσταση κύλισης, που συμβάλλει στη μειωμένη κατανάλωση καυσίμου. 

Ως προς το V, είναι ο δείκτης ταχύτητας (Speed Index) του ελαστικού. Αντιπροσωπεύει τη μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να αντέξει το ελαστικό με ασφάλεια, όταν λειτουργεί υπό το μέγιστο φορτίο που υποδεικνύεται από τον δείκτη φορτίου (Load Index).  

Έχουμε δείκτη Q για μέγιστη ταχύτητα 160 χλμ./ώρα, R για 170, S για 180, T για 190, U για 200, H για 210, V για 240, W για 270, Y για 300 και ZR για πάνω από 300 χλμ./ώρα.

Μπορούμε να αναφέρουμε και ορισμένα παραδείγματα. Το Q είναι ελαστικά για off-road οχήματα και SUV, το T (συνήθης δείκτης) για επιβατικά αυτοκίνητα, το H συχνός δείκτης για μεσαίου μεγέθους αυτοκίνητα, τα V, W και Y που είναι ελαστικά υψηλών επιδόσεων (high-performance), συνήθως για σπορ αυτοκίνητα και το ZR που είναι ελαστικά για σούπερ σπορ αυτοκίνητα και ταχύτητες άνω των 300 χλμ./ώρα.

Αυτό που πρέπει να προσέξετε είναι η συμβατότητα, δηλαδή ο δείκτης ταχύτητας πρέπει να είναι ίσος ή μεγαλύτερος από αυτόν που προτείνει ο κατασκευαστής του οχήματος. Πιο χαμηλός δείκτης μπορεί να επηρεάσει την ασφάλεια.

Σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι ο δείκτης ταχύτητας δεν υποδηλώνει ότι πρέπει να οδηγείτε στη μέγιστη ταχύτητα του ελαστικού! Αντιπροσωπεύει το μέγιστο όριο που μπορεί να αντέξει το ελαστικό με ασφάλεια.

Η ενεργειακή ετικέτα  

Η ενεργειακή ετικέτα ελαστικών είναι ένα σημαντικό εργαλείο για τους οδηγούς, καθώς παρέχει πληροφορίες για 3 βασικά χαρακτηριστικά των ελαστικών: την κατανάλωση καυσίμου, την πρόσφυση σε βρεγμένο οδόστρωμα και τον θόρυβο. Από το 2012, η ετικέτα αυτή είναι υποχρεωτική στην ΕΕ και έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τον αγοραστή να κάνει πιο ενημερωμένες και βιώσιμες επιλογές.

Η ενεργειακή ετικέτα περιλαμβάνει: 

1. Κατανάλωση καυσίμου (Fuel Efficiency) με κλίμακα Α έως Ε:

Το Α αντιπροσωπεύει τα πιο αποδοτικά ελαστικά, που μειώνουν την αντίσταση κύλισης και την κατανάλωση καυσίμου και το Ε τα λιγότερο αποδοτικά ελαστικά.

Σημειώνουμε ότι η επιλογή ενός ελαστικού κατηγορίας Α μπορεί να μειώσει την κατανάλωση καυσίμου έως και 7,5% σε σχέση με ένα ελαστικό κατηγορίας Ε, γεγονός σημαντικό για εξοικονόμηση κόστους για οδηγούς που κάνουν μεγάλες χιλιομετρικά διαδρομές.

2. Πρόσφυση σε βρεγμένο οδόστρωμα (Wet Grip), επίσης με κλίμακα Α έως Ε:

Το Α αντιπροσωπεύει τα ελαστικά με την καλύτερη πρόσφυση σε βρεγμένες επιφάνειες, εξασφαλίζοντας μικρότερη απόσταση φρεναρίσματος και το Ε δείχνει χειρότερη απόδοση.

Τα ελαστικά κατηγορίας Α μπορούν να μειώσουν την απόσταση φρεναρίσματος έως και 18 μέτρα σε σύγκριση με ελαστικά κατηγορίας Ε (με ταχύτητα 80 χλμ./ώρα).

3. Εξωτερικό θόρυβο κύλισης (Noise Levels) που αναφέρεται σε ντεσιμπέλ (dB) και κατατάσσεται σε 3 κατηγορίες:

– 1 Μαύρη Γραμμή (Low Noise) που είναι το πιο αθόρυβο επίπεδο.

– 2 Μαύρες Γραμμές (Moderate Noise) με μέτρια επίπεδα θορύβου.

– 3 Μαύρες Γραμμές (High Noise) που είναι ελαστικά με υψηλότερα επίπεδα θορύβου.

Τα ελαστικά με χαμηλό επίπεδο θορύβου συμβάλλουν σε πιο άνετη οδήγηση και λιγότερη ηχορύπανση στο περιβάλλον.

4. Νέες πληροφορίες (2021 και μετά):

Φέρει σήμανση για χειμερινά ελαστικά, all season και χιονολάστιχα (3PMSF και M+S). Η ετικέτα, πλέον, περιλαμβάνει ενδείξεις για την απόδοση των ελαστικών σε χιόνι ή πάγο.

Επίσης, το QR Code παρέχει πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες για το ελαστικό μέσω της βάσης δεδομένων της ΕΕ.

Αυτό που πρέπει να προσέξετε κατά την αγορά είναι:

– Τύπος οδήγησης: Αν κάνετε πολλές διαδρομές, επενδύστε σε ελαστικά κατηγορίας Α για εξοικονόμηση καυσίμου, ενώ για περιοχές με συχνές βροχές, δώστε προτεραιότητα στην υψηλή πρόσφυση (κατηγορία Α στο Wet Grip).

– Κλίμα και συνθήκες δρόμου καθώς αν οδηγείτε σε περιοχές με χιόνι ή πάγο, αναζητήστε ελαστικά με τις ενδείξεις 3PMSF (Three Peak Mountain Snowflake) για χειμερινή χρήση.

– Θόρυβος: Προτιμήστε ελαστικά με χαμηλούς δείκτες θορύβου για μια πιο άνετη και ήσυχη εμπειρία.

– Ισορροπία χαρακτηριστικών: Ένα ελαστικό κατηγορίας Α στην κατανάλωση καυσίμου και Β στην πρόσφυση μπορεί να είναι μια εξαιρετική επιλογή για γενική χρήση.

Επιλέγοντας τη σωστή ετικέτα έχουμε εξοικονόμηση χρημάτων διότι τα ελαστικά με υψηλή απόδοση καυσίμου μειώνουν τη συχνότητα ανεφοδιασμού, έχουμε ασφάλεια καθώς βελτιώνεται η πρόσφυση, ειδικά σε βρεγμένους δρόμους και καταναλώνουμε λιγότερο καύσιμο, εκπέμποντας και λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα.

Χρονολογία κατασκευής του ελαστικού

Ο υποψήφιος αγοραστής μπορεί να καταλάβει την ημερομηνία κατασκευής του ελαστικού από τον κωδικό DOT (Department of Transportation), ο οποίος είναι τυπωμένος στο πλευρικό τοίχωμα (sidewall) του ελαστικού.

Ο κωδικός αποτελείται από μια σειρά αριθμών και γραμμάτων. Η ημερομηνία κατασκευής αναγράφεται στα τέσσερα τελευταία ψηφία.

Για παράδειγμα, ένας DOT κωδικός, όπως: DOT XXXXXX4524, το 45 σημαίνει την 45η εβδομάδα του έτους και το 24 το έτος 2024.

Άρα το ελαστικό κατασκευάστηκε τον Νοέμβριο του 2024.

Είναι τα πιο παλιά ελαστικά λιγότερο ασφαλή;

Η απάντηση είναι όχι, καθώς η απόδοση ενός ελαστικού εξαρτάται κυρίως από τις συνθήκες αποθήκευσης, τη χρήση και την ποιότητα κατασκευής.

Ελαστικά που έχουν αποθηκευτεί σωστά (σε ξηρό, σκοτεινό χώρο, μακριά από υγρασία και θερμοκρασιακές διακυμάνσεις) μπορούν να παραμείνουν «σαν καινούργια» για αρκετά χρόνια.

Για δε τη χρήση, τα ελαστικά φθείρονται όταν χρησιμοποιούνται, όχι όταν βρίσκονται σε αποθήκευση, ενώ για την ποιότητα κατασκευής, οι κορυφαίοι κατασκευαστές, όπως η Continental,  διασφαλίζουν την ανθεκτικότητα / ποιότητα των ελαστικών τους για μεγάλο χρονικό διάστημα, πριν την πώληση.

Για να μην πονοκεφαλιάζει ο υποψήφιος αγοραστής, ένα «φρέσκο» ελαστικό (π.χ. με DOT των τελευταίων μηνών) δεν είναι εγγυημένα καλύτερο από ένα που έχει DOT 2-3 ετών, εφόσον το δεύτερο έχει αποθηκευτεί σωστά και το πρώτο όχι.

Επίσης, οι περισσότεροι κατασκευαστές θεωρούν τα ελαστικά «καινούργια» μέχρι και 5 χρόνια από την ημερομηνία παραγωγής τους, αν δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις αποθήκευσης /  διαχείρισης προς την πώληση. 

Αυτό, λοιπόν, που πραγματικά μετράει είναι η σωστή αποθήκευση πριν την πώληση και η καλή συντήρηση και σωστή χρήση μετά την τοποθέτηση στο όχημα.

Ελαστικά από ανακυκλωμένα υλικά 

Επειδή τίποτα δεν πρέπει να πηγαίνει χαμένο και εφόσον μπορεί πρέπει να ανακυκλωθεί, στον τομέα των ελαστικών πολλά υλικά παίρνουν «νέα ζωή», καθώς επαναχρησιμοποιούνται στα νέα ελαστικά και αυτό το διαπιστώνουμε με σήμανση πάνω στο ελαστικό, δηλαδή αν προέρχεται από ανακυκλωμένα υλικά.

Καταλήγοντας, είναι σημαντικό να εμπιστευόμαστε τα ελαστικά επίσημων δικτύων εμπόρων ελαστικών και τους έμπειρους πωλητές και γνώστες της κάθε εταιρείας και των ελαστικών της.