Το «Πείραμα του Μικρού Άλμπερτ», που διεξήχθη το 1919-1920 από τους ψυχολόγους John B. Watson και Rosalie Rayner, θεωρείται το «πιο ανήθικο» πείραμα στην ιστορία της ψυχολογίας.
Στόχος του πειράματος ήταν να προκαλέσει φόβο σε ένα εννιάμηνο βρέφος, εκθέτοντάς το σε διάφορα αντικείμενα και συνδυάζοντας την παρουσία τους με δυνατούς θορύβους. Το πείραμα, που αποδείκνυε την κλασική εξαρτημένη μάθηση, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις λόγω της ψυχολογικής κακοποίησης που υπέστη το παιδί, του οποίου η τύχη παρέμεινε αβέβαιη για χρόνια.
Οι διαφωνίες σχετικά με την ταυτότητα του Άλμπερτ και την επίδραση του πειράματος στη ζωή του συνεχίζουν να απασχολούν τους ερευνητές.
Πιο αναλυτικά:
Το «πείραμα του μικρού Άλμπερτ» θεωρήθηκε το «πιο ανήθικο» και «αμφιλεγόμενο» ψυχολογικό πείραμα στην ιστορία, στο οποίο αποδέκτης ήταν ένα μωρό μόλις εννέα μηνών.
Η επιστήμη και η ψυχολογία στις πρώτες τους ημέρες χαρακτηρίζονταν από ελάχιστους ηθικούς περιορισμούς. Πολλά πειράματα που πραγματοποιήθηκαν εκείνη την εποχή θα ήταν αδιανόητα σήμερα.
Το 1919-1920, ένας ψυχολόγος αποφάσισε να εφαρμόσει μια μέθοδο σε ένα βρέφος, οδηγώντας σε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα πειράματα όλων των εποχών.
Ο ψυχολόγος John B. Watson και η βοηθός του Rosalie Rayner πραγματοποίησαν ένα πείραμα με στόχο να δημιουργήσουν φόβο σε ένα εννιάμηνο βρέφος, γνωστό ως Άλμπερτ Β. Το παιδί εκτέθηκε αρχικά σε διάφορα αντικείμενα, όπως ένα κουνέλι, έναν πίθηκο, έναν λευκό αρουραίο και φλεγόμενες εφημερίδες. Επειδή δεν τα είχε ξαναδεί, δεν έδειξε κανένα σημάδι φόβου.
Ωστόσο, ο Watson ήθελε να αλλάξει αυτή τη φυσική του αντίδραση.
Την επόμενη φορά που ο λευκός αρουραίος εμφανίστηκε μπροστά στον Άλμπερτ, ο Watson χτύπησε δυνατά έναν μεταλλικό σωλήνα με ένα σφυρί, προκαλώντας έντονο τρόμο στο παιδί, κάνοντάς το να κλαίει. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές, μέχρι που μόνο η παρουσία του αρουραίου ήταν αρκετή για να κάνει τον Άλμπερτ να ξεσπάσει σε κλάματα.
Το πείραμα έγινε γνωστό ως το «Πείραμα του Μικρού Άλμπερτ», καθώς ο Watson ήθελε να αποδείξει ότι ο φόβος μπορεί να δημιουργηθεί μέσω της κλασικής εξαρτημένης μάθησης. Η τύχη του παιδιού που υποβλήθηκε σε αυτή την ψυχολογική κακοποίηση παρέμενε άγνωστη για χρόνια.
Ο ερευνητής Hall Beck από το Πανεπιστήμιο Appalachian State ισχυρίστηκε ότι το πραγματικό όνομα του Άλμπερτ ήταν Douglas Merritte, γιος μιας υπαλλήλου του νοσοκομείου Johns Hopkins. Πέθανε σε ηλικία έξι ετών από υδροκεφαλία, μια πάθηση που πιθανώς του προκαλούσε τύφλωση κατά διαστήματα.
Ωστόσο, ο ψυχολόγος Russ Powell και η ομάδα του από το Πανεπιστήμιο MacEwan στον Καναδά είχαν διαφορετική άποψη. Πίστευαν ότι ο Άλμπερτ ήταν στην πραγματικότητα ο William Albert Barger, ο οποίος γεννήθηκε την ίδια μέρα στο ίδιο νοσοκομείο.
Ο William έζησε μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή πριν πεθάνει το 2007. Αν ήταν πράγματι εκείνος το υποκείμενο του πειράματος, δεν θυμόταν τίποτα από αυτό, αν και είχε φοβία προς τα ζώα σε όλη του τη ζωή.
Ανεξάρτητα από το ποιος ήταν τελικά ο Άλμπερτ, το πείραμα έχει κατακριθεί έντονα ως ανήθικο, καθώς επέβαλε φόβο σε ένα παιδί χωρίς τη δυνατότητα αποκατάστασης του τραύματος.
