Το μονάκριβο ασημένιο φυλακτό του αρχιστράτηγου της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, του Γεωργίου Καραϊσκάκη καθώς και όπλα του φιλοξενούνται πλέον στο Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο Μαυρομματίου «Γ. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ» το οποίο ιδρύθηκε και οργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μαυρομματίου Καρδίτσας «Ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ» το 2000.

Όπως τονίζει στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο κ. Δημήτρης Γιώτης, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου της Καρδίτσας, και υπεύθυνος ξενάγησης στο Μουσείο, στη συγκέντρωση, τεκμηρίωση, διάσωση, και έκθεση – σε κατάλληλο χώρο – εργαλείων και αντικειμένων καθημερινής χρήσης των προγόνων μας, όπως διευκρινίζει, βρήκαμε συμπαραστάτες τους περισσότερους κατοίκους του χωριού αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Το μουσείο στεγάζεται σε ιδιόκτητο χώρο του Συλλόγου σε ένα πέτρινο διώροφο κτήριο του 1890 δίπλα στην πλατεία του χωριού. Στο Μουσείο εκτίθενται πάνω από 800 σπάνια αντικείμενα όπως είναι το ασημένιο προσωπικό φυλακτό του αρχιστράτηγου και χωριανού μας, όπως σημειώνει ο κ. Γιώτης, Γεωργίου Καραϊσκάκη, όπλα του, όπλα του 21′ καριοφίλια, κουμπούρια, σπάθες, γιαταγάνια, πάλες, κ.λ.π. Επίσης αγροτικά εργαλεία και εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας. Υπάρχει ακόμα στο Μουσείο η φωτογραφία [1890] του Σπύρου Καραϊσκάκη [1827-1898] Αντιστράτηγου, γιου του Γ. Καραϊσκάκη, ο οποίος το 1884 διατέλεσε και Βουλευτής Καρδίτσας. Την φωτογραφία και άλλα οικογενειακά κειμήλια όπως διάφορα μοναδικά έγγραφα δώρισε ο απόγονος του ήρωα κ. Ιωάννης Λεωνίδας Καραϊσκάκης. Υπάρχουν επίσης, αντικείμενα καθημερινής χρήσης των προγόνων μας του 1715.

Τα αντικείμενα όταν παραλαμβάνονται από τον υπεύθυνο του Μουσείου καταγράφονται σε βιβλίο παραλαβής τριπλότυπο, σε βιβλίο ταυτοποίησης του αντικειμένου, φωτογραφίζονται, γίνεται η περιγραφή του, όπως η χρήση του, το βάρος, το υλικό κατασκευής του, και καταγράφεται σε βιβλίο φωτογραφιών με την παραπάνω περιγραφή, και συγχρόνως γίνεται μία υποτυπώδης πρώτη συντήρηση. Αν ένα αντικείμενο υπάρχει ήδη στο μουσείο μας αυτό καταγράφεται ξεχωριστά και πηγαίνει σε αποθηκευτικό χώρο, ή ανταλλάσσεται με άλλο αντικείμενο άλλου μουσείου. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί κατακόρυφα η προσέλευση των επισκεπτών σε καθημερινή βάση από πολλές περιοχές της χώρας μας, κυρίως με επισκέπτες παιδιά δημοτικών σχολείων, Γυμνασίων- Λυκείων αλλά και διαφόρων άλλων σχολών αλλά και μεμονωμένων γκρούπ καθιστώντας το Μαυρομμάτι τόπο ιστορικού και θρησκευτικού τουρισμού.

Στο Μαυρομμάτι σε μία σπηλιά στις 23 Απριλίου του 1782 ανήμερα της εορτής του Αγίου Γεωργίου γεννήθηκε ο μεγάλος πολέμαρχος του 21′ ο Γ. Καραϊσκάκης.

Κατά τον Γάλλο πρόξενο των Ιωαννίνων Πουκεβίλ, το Μαυρομμάτι στα 1800, όπως τονίζει ο κ. Γιώτης, είχε 100 οικογένειες περίπου 400 κατοίκους. Στην περίοδο 1812-1818 ο Βελή Πασάς [γιός του Αλή Πασά ] είχε εδώ ένα τσιφλίκι με έκταση που την καλλιεργούσαν 48 ζευγίτες, και με ετήσια έσοδα μαζί με τους 4 νερόμυλους, 35.000 γρόσια. Τον Αύγουστο του 1881 μαζί με όλη την περιοχή του Ν. Καρδίτσας απελευθερώθηκε και αποτέλεσε τμήμα του Ελληνικού πλέον κράτους. Έπειτα ιδρύθηκε ο Δήμος Ιθώμης με έδρα το Φανάρι, στον οποίο συμπεριλήφθηκαν και άλλοι 14 οικισμοί, ανάμεσά τους και το Μαυρομμάτι με 724 τότε κατοίκους. Με τον νόμο Δ/ΥΖ του 1912 καταργήθηκε ο Δήμος Ιθώμης και το Μαυρομμάτι έγινε αυτοτελής κοινότητα , μαζί με τον οικισμό Κιούρκα, [70 περίπου κάτοικοι] σύμφωνα με το Διάταγμα 29.8.1912 [ΦΕΚ 261/1912 ]σύνολο 800 κάτοικοι . Μετά την απελευθέρωση ο πληθυσμός άρχισε να αυξάνεται ραγδαία. Το 1881 έγιναν 850, το 1889 950, το 1896 1091, και στα 1907 1862, μαζί με τους 70 κατοίκους του διαλυμένου πλέον οικισμού Κιούρκα.

Ο πολιτιστικός σύλλογος Μαυρομματίου Καρδίτσας «Ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ» ιδρύθηκε το 1967 και έχει έδρα το ιστορικό χωριό της Καρδίτσας το Μαυρομμάτι που είναι γενέτειρα του Ήρωα του 21′ Γεωργίου Καραϊσκάκη. Το Μαυρομμάτι έχει 1.700 κατοίκους βρίσκεται στους πρόποδες των ιστορικών Αγράφων και είναι η ιστορική έδρα του Δήμου Μουζακίου. Ο Σύλλογος άρχισε τις δραστηριότητες του με σκοπό να βοηθήσει την κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική ανάπτυξη όπως επίσης τη συγκέντρωση και διαφύλαξη αρχαιολογικού και ιστορικού υλικού του Μαυρομματίου, αλλά και της γύρω περιοχής. Συντελεί στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς , της τοπικής παράδοσής μας, όσο και του ευρύτερου Ελλαδικού χώρου. Λειτουργεί με πάνω από 200 εγγεγραμμένα μέλη και έχει 3 χορευτικά τμήματα.

Με ιδιαίτερη φροντίδα συντηρεί και εμπλουτίζει το τμήμα με τις παραδοσιακές φορεσιές. Έχει δημιουργήσει με δικές του δαπάνες το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο με σπάνια εκθέματα που αφορούν τον Γ. Καραϊσκάκη , ενδυμασίες , γεωργικά εργαλεία, και υφαντά. Επίσης, έχει οργανώσει τράπεζα αίματος με τη συμμετοχή κατοίκων του Μαυρομματίου αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Τέλος, οργανώνει και συμμετέχει σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα και είναι η γενέτειρα του πρωτοπόρου ανεμοπτεριστή στην Ελλάδα και τον κόσμο Κώστα Κατσόγιαννου.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ