Οι αγορές καταρρέουν. Οι CEO των επιχειρήσεων πανικοβάλλονται. Οι καταναλωτές, αν διαβάζουν τις ειδήσεις, είναι δικαίως μπερδεμένοι ή φοβισμένοι ή και τα δύο. Οι οικονομολόγοι αλληθωρίζουν στην ατζέντα των δασμών της κυβέρνησης Τραμπ και προσπαθούν να την κάνουν, με κάποιο τρόπο, να βγάλει νόημα. H συμβουλή για όποιον άλλον βρεθεί με το στόμα ανοιχτό είναι μία: «Σταματήστε να προσπαθείτε να βγάλετε νόημα από τους δασμούς του Τραμπ», σχολιάζει το CNN.

Ψάχνετε για λογική; Δεν θα τη βρείτε. Όπως έχουμε ξαναγράψει, οι δηλωμένοι στόχοι του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την ατζέντα των δασμών του είναι γεμάτοι αντιφάσεις. Ακόμα και τα μαθηματικά που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση για να υπολογίσει τους “αμοιβαίους” δασμούς στους εμπορικούς εταίρους είναι περισσότερο τέχνη των επιδόσεων παρά, μαθηματικά.

Ο Τραμπ πιστεύει ότι η Αμερική είναι θύμα των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών άλλων εθνών. Οι δασμοί είναι η συλλεκτική θεωρία του για το πώς θα εξισώσει τους όρους ανταγωνισμού και θα αναζωογονήσει την αμερικανική παραγωγή. Είναι ακλόνητος σε αυτό – ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα σπρώξει την αμερικανική οικονομία σε ύφεση.

Ισχυρίζεται ότι οι δασμοί θα βλάψουν τις ξένες χώρες, και δεν έχει άδικο. Αλλά μέχρι στιγμής απλώς σηκώνει τους ώμους του στο γεγονός ότι οι δασμοί θα τιμωρήσουν άσκοπα και τους Αμερικανούς.

Χωρίς λόγο, η αμερικανική κυβέρνηση θα αναγκάσει τώρα τους Αμερικανούς να πληρώνουν περισσότερα για πράγματα που απλά δεν μπορούμε να παράγουμε εγχωρίως. Όπως ο καφές. Ορισμένα κρασιά. Ορυκτά σπάνιων γαιών που είναι απαραίτητα για την τεχνολογική βιομηχανία. Αμέτρητα άλλα πράγματα.

Και ίσως το πιο ιδιόρρυθμο, ο Τραμπ φαίνεται να πιστεύει ότι μπορούμε να αναιρέσουμε δεκαετίες παγκοσμιοποίησης και να φέρουμε πίσω τις θέσεις εργασίας που έχουμε ήδη μεταφέρει στο εξωτερικό. (Ακόμη και αν μπορούσαμε να “επανατοποθετήσουμε” αυτές τις βιομηχανίες, θα χρειαζόταν πολλά, πολλά χρόνια).

«Δεν υπάρχει στρατηγική», δήλωσε η Mary E. Lovely, ανώτερη συνεργάτης του Ινστιτούτου Peterson, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του Ινστιτούτου Brookings την Πέμπτη. «Υποτίθεται ότι θα πλέξουμε μόνοι μας τα βρακιά μας; Όταν οι άνθρωποι λένε ότι θέλουν μεταποίηση στις ΗΠΑ, εννοούν υψηλής τεχνολογίας, βιώσιμες θέσεις εργασίας – όχι τις θέσεις εργασίας χαμηλότερης ειδίκευσης και έντασης εργασίας που έχουν μεταναστεύσει στις αναπτυσσόμενες οικονομίες».

Κακά μαθηματικά

Η Lovely και άλλοι έχουν επισημάνει ότι αν θέλεις να εξισορροπήσεις κάποια εμπορικά ελλείμματα, υπάρχουν στρατηγικοί τρόποι για να το κάνεις.  Για παράδειγμα μπορείς να συγκεντρώσεις μια ομάδα κορυφαίων οικονομολόγων και εμπειρογνωμόνων πολιτικής, να πάρεις ένα νυστέρι σε κάθε εμπορική συμφωνία και να καταλάβεις έτσι πού έχεις μόχλευση.

Αλλά η κυβέρνηση του Τραμπ δεν έκανε επίπονες μελέτες δολάριο προς δολάριο για να προσπαθήσει να καθορίσει ένα ακριβές ποσοστό για κάθε εμπορικό εταίρο.  Αντ’ αυτού, πήρε το εμπορικό έλλειμμα μιας χώρας, το διαιρούσε με τις εξαγωγές της προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και στη συνέχεια διαιρούσε τον αριθμό αυτό με το δύο. Αυτό είναι όλο.  Πολλοί αναλυτές έπαθαν σοκ από αυτή την προσέγγιση με τη βαριοπούλα.

“Αν ένας μαθητής της ένατης τάξης του λυκείου (σ.σ. στις ΗΠΑ) παρουσίαζε αυτό το δασμολογικό διάγραμμα σε έναν καθηγητή σε βασικό μάθημα οικονομικών, ο καθηγητής θα γελούσε και θα έλεγε “καθίστε κάτω και δουλέψτε την εργασία””, έγραψε ο  αναλυτής της Wedbush Securities, Dan Ives, σε σημείωμά του την Πέμπτη.

Ή, όπως το έθεσε η Lovely: “Είναι σαν να πηγαίνεις στο γιατρό σου, να ανακαλύπτεις ότι έχεις καρκίνο και η βάση για τη φαρμακευτική σου αγωγή είναι το βάρος σου διαιρεμένο με την ηλικία σου”.

Όταν ο οικονομολόγος και συγγραφέας James Surowiecki κατάλαβε τον περίπλοκο τύπο, ο Λευκός Οίκος προσπάθησε να πει ότι έκανε λάθος και κυκλοφόρησε μια τρομακτική εξίσωση με ελληνικά γράμματα για να προσπαθήσει να απεικονίσει τα πολύ περίπλοκα μαθηματικά που χρησιμοποίησαν για να υπολογίσουν αυτή τη μνημειώδη αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική πολιτική.

Τελικά, η εξίσωση αυτή αποδείχτηκε ακριβώς αυτό που είπε ο Surowiecki, απλώς ντύθηκε με σύμβολα που την κάνουν να φαίνεται πιο περίπλοκη. Αυτό δεν είναι οικονομική πολιτική – είναι ρωσική ρουλέτα με κοστούμι οικονομικής πολιτικής.

“Ω, σκ..ά”

Μετά την οργουελική ομιλία του προέδρου για την “Ημέρα της Απελευθέρωσης”, η παγκόσμια αντίδραση δεν ήταν ακριβώς εορταστική. Οι μετοχές άρχισαν να πέφτουν σχεδόν αμέσως, χάνοντας αξία τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια νύχτα. Και οι τρεις βασικοί δείκτες των ΗΠΑ σημείωσαν τη μεγαλύτερη πτώση μιας ημέρας από το 2020.

Οι παγκόσμιοι ηγέτες εξέφρασαν σοκ- και ορισμένοι, συμπεριλαμβανομένων συμμάχων όπως η Γαλλία και ο Καναδάς, υποσχέθηκαν αντίποινα. Το πετρέλαιο υποχώρησε περισσότερο από 6%. Η Stellantis, η αυτοκινητοβιομηχανία που βρίσκεται πίσω από τις Jeep και Chrysler, απολύει ήδη 900 Αμερικανούς εργαζόμενους και διακόπτει την παραγωγή σε ορισμένα από τα εργοστάσιά της στον Καναδά και το Μεξικό, επικαλούμενη τις επιπτώσεις των δασμών.

Όταν ο διευθύνων σύμβουλος της RH (πρώην Restoration Hardware) είδε τη μετοχή της εταιρείας του να πέφτει κατά 40%  το βράδυ της Τετάρτης, λίγο μετά την ομιλία του Τραμπ, είπε δύο λέξεις που συνόψισαν σχεδόν τις σκέψεις κάθε άλλου στελέχους εκείνη την ημέρα: “Ω, σκατά”.

Ξεπούλημα στην Wall Street

Οι μετοχές πολυεθνικών εταιρειών όπως η Nike και η Apple δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα, όπως και οι εταιρείες λιανικής πώλησης, η Five Below και η Dollar Tree, οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις φθηνές εισαγωγές από την Ασία.

“Αυτό είναι το ισοδύναμο της χάραξης πολιτικής με έναν βομβιστή αυτοκτονίας”, δήλωσε ο Michael Block, στρατηγικός αναλυτής αγοράς στην Third Seven Capital, στον συνάδελφό μου Matt Egan. “Αγνοούν κάθε κανόνα της κλασικής μικρο- και μακροοικονομίας“.  Αυτή την φράση λένε όλοι στην Wall Street, τον θεσμό που ο Τραμπ έχει προηγουμένως θεωρήσει ως έκθεση αξιολόγησης σε πραγματικό χρόνο για την προεδρία του.

Την Πέμπτη, ωστόσο, ο Τραμπ απέκρουσε την αντίδραση της αγοράς. Είπε στους δημοσιογράφους: «Νομίζω ότι πηγαίνει πολύ καλά». Και την Παρασκευή το ξεπούλημα συνεχίστηκε.