Η δήμαρχος του Άμστερνταμ, Φέμκε Χάλσεμα, ζήτησε δημόσια συγγνώμη για την εμπλοκή της πόλης στο Ολοκαύτωμα, αναγνωρίζοντας ότι οι δημοτικές αρχές πρόδωσαν τους Εβραίους πολίτες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε ομιλία της κατά την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, τόνισε ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι συνέβαλαν ενεργά στις διώξεις και την εκτέλεση χιλιάδων Εβραίων, αναφέροντας πως η δημοτική μηχανή έγινε μέρος του «μηχανισμού του κακού».
Η δήλωση της Χάλσεμα εντάσσεται σε μια σειρά συγνώμων που έχουν εκφραστεί από διάφορους φορείς στην Ολλανδία για την ιστορική τους ευθύνη, και έρχεται σε μια περίοδο που ο αντισημιτισμός επανακάμπτει στη χώρα.
Πιο αναλυτικά
Η δήμαρχος του Άμστερνταμ, Φέμκε Χάλσεμα, ζήτησε δημόσια συγγνώμη για τη στάση της πόλης απέναντι στους Εβραίους πολίτες της κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, επισημαίνοντας ότι οι δημοτικές αρχές εκείνης της εποχής τους πρόδωσαν βαθιά.
Μιλώντας την Πέμπτη σε τελετή για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ, η Χάλσεμα αναγνώρισε ότι δημόσιοι υπάλληλοι του Άμστερνταμ συνέβαλαν ενεργά στις διώξεις και στις εκτελέσεις χιλιάδων Εβραίων κατοίκων.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η κυβέρνηση του Άμστερνταμ, όταν ήρθε η ώρα, δεν ήταν ηρωική, δεν ήταν αποφασιστική και δεν ήταν φιλεύσπλαχνη. Και απογοήτευσε τρομερά τους Εβραίους κατοίκους της».
Η δήλωσή της έγινε στο Hollandsche Schouwburg, ιστορικό θέατρο που είχε μετατραπεί από τους Ναζί σε σημείο συγκέντρωσης Εβραίων πριν από την απέλασή τους σε στρατόπεδα εξόντωσης.
Η Χάλσεμα υπενθύμισε ότι ο δήμος του Άμστερνταμ είχε ενεργό ρόλο στην καταγραφή των Εβραίων κατοίκων, στη σύνταξη καρτών κατοικίας και στην εφαρμογή σειράς αντισημιτικών μέτρων, επισημαίνοντας: «Βήμα προς βήμα, η δημοτική μηχανή έγινε μέρος του μηχανισμού του κακού».
Από τους περίπου 80.000 Εβραίους που ζούσαν στην πόλη πριν από την έναρξη του πολέμου, μόλις 20.000 επέζησαν. Ανάμεσα σε αυτούς που εκτοπίστηκαν ήταν και η Άννα Φρανκ, μαζί με την οικογένειά της. Από την οικογένεια, μόνο ο πατέρας της, Όττο Φρανκ, επέζησε.
Η δημόσια συγγνώμη της δημάρχου εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την 80ή επέτειο από την απελευθέρωση της Ολλανδίας από τη ναζιστική κατοχή και δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός.
Ήδη από το 2020, η Ολλανδική Προτεσταντική Εκκλησία είχε αναγνωρίσει την ευθύνη της για τη σιωπή και αδράνειά της απέναντι στις διώξεις των Εβραίων. Νωρίτερα, το 2005, η κρατική σιδηροδρομική εταιρεία είχε ζητήσει συγγνώμη για τον ρόλο της στη μεταφορά Εβραίων προς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανακοινώνοντας μάλιστα την καταβολή αποζημιώσεων.
Το 2020, ο τότε πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, προχώρησε επίσης σε συγγνώμη, λίγο πριν από τη 75η επέτειο από την απελευθέρωση του στρατοπέδου του Άουσβιτς, αναγνωρίζοντας την αποτυχία της ολλανδικής κυβέρνησης να προστατεύσει τους Εβραίους πολίτες της.
Η δήλωση της Χάλσεμα έρχεται επίσης έξι μήνες μετά από ένα περιστατικό έντονου αντισημιτισμού στην Ολλανδία, κατά το οποίο Ισραηλινοί φίλαθλοι δέχθηκαν επίθεση μετά από ποδοσφαιρικό αγώνα, γεγονός που απασχόλησε τον διεθνή Τύπο και οδήγησε στη σύλληψη περισσότερων από 60 υπόπτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Χάλσεμα αναλαμβάνει τέτοιου είδους πολιτική ευθύνη. Το 2019, είχε ζητήσει συγγνώμη για τη συμμετοχή του Άμστερνταμ στο παγκόσμιο δουλεμπόριο, φωτίζοντας ακόμα μία σκοτεινή πτυχή της ιστορίας της πόλης.
