- Το νέο φάρμακο Leqembi (lecanemab) εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) για τη θεραπεία ασθενών με ήπια άνοια λόγω της νόσου Αλτσχάιμερ, εστιάζοντας σε άτομα με ένα ή κανένα αντίγραφο του γονιδίου ApoE4, που διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο σοβαρών παρενεργειών.
- Η επιτροπή του EMA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του φαρμάκου στην επιβράδυνση της εξέλιξης των συμπτωμάτων υπερτερούν των κινδύνων, παρά την αναγνωρισμένη σοβαρή παρενέργεια ARIA (οίδημα και αιμορραγία στον εγκέφαλο).
- Το φάρμακο θα διατίθεται μέσω ελεγχόμενου προγράμματος πρόσβασης, με προϋποθέσεις παρακολούθησης και προληπτικών μέτρων για την ανίχνευση ARIA στους ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων τακτικών μαγνητικών τομογραφιών.
Το συγκεκριμένο φάρμακο απευθύνεται σε ασθενείς με ήπια άνοια, λόγω της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Μετά την επανεξέταση της αρχικής γνώμης, η επιτροπή φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση ( CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) συνέστησε τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας στο Leqembi (lecanemab) για τη θεραπεία ήπιας γνωστικής έκπτωσης (προβλήματα μνήμης και σκέψης) ή ήπιας άνοιας λόγω της νόσου του Αλτσχάιμερ (πρώιμη νόσο του Αλτσχάιμερ).
Αλτσχάιμερ: Δύο νέοι παράγοντες κινδύνου που αφορούν πολύ κόσμο – Πώς θα προστατευθούμε
Το φάρμακο απευθύνεται σε ασθενείς που έχουν μόνο ένα ή κανένα αντίγραφο του ApoE4, μία συγκεκριμένη μορφή του γονιδίου για την πρωτεΐνη απολιποπρωτεΐνη Ε. Οι ασθενείς αυτοί είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν ανωμαλίες που σχετίζονται με το αμυλοειδές (ARIA) σε σχέση με άτομα με δύο αντίγραφα ApoE4. Το ARIA είναι μια αναγνωρισμένη σοβαρή παρενέργεια του Leqembi που περιλαμβάνει οίδημα και πιθανή αιμορραγία στον εγκέφαλο.
Τα οφέλη του φαρμάκου υπερτερούν των κινδύνων
Η επιτροπή του ΕΜΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, στον περιορισμένο πληθυσμό που αξιολογήθηκε στην επανεξέταση, τα οφέλη του φαρμάκου στην επιβράδυνση της εξέλιξης των συμπτωμάτων της νόσου είναι μεγαλύτερα από τους κινδύνους του.
Τον Ιούλιο, η Επιτροπή είχε εκδώσει αρνητική γνώμη σχετικά με τη χρήση του σε έναν ευρύτερο πληθυσμό με πρώιμη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Το ARIA εκδηλώνεται με δύο μορφές:
- ARIA-E (οίδημα) που περιλαμβάνει τη συσσώρευση υγρού στον εγκέφαλο
- ARIA-H (αιμορραγία) που περιλαμβάνει μικρές αιμορραγίες στον εγκέφαλο
Μπορεί να εμφανιστεί φυσικά σε όλους τους ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά επιδεινώνεται με τη λήψη φαρμάκων όπως αυτό που εγκρίθηκε από τον ΕΜΑ, δηλαδή αντισώματα που στοχεύουν το αμυλοειδές βήτα.
Στην επανεξέταση που ζήτησε η εταιρεία, ο ΕΜΑ εξέτασε αναλύσεις υποομάδας που απέκλειαν δεδομένα από ασθενείς που έφεραν 2 αντίγραφα του γονιδίου ApoE4 και επομένως διέτρεχαν τον υψηλότερο κίνδυνο ARIA.
Τα αποτελέσματα της επανεξέτασης
Τα αποτελέσματα αυτών των αναλύσεων έδειξαν ότι μεταξύ των ασθενών που έλαβαν θεραπεία με το συγκεκριμένο φάρμακο, το 8,9% των ασθενών με μόνο ένα ή κανένα αντίγραφο του ApoE4 παρουσίασαν ARIA-E, σε σύγκριση με το 12,6% όλων των ασθενών. Ομοίως, το 12,9% των ασθενών στον περιορισμένο πληθυσμό εμφάνισε ARIA-H σε σύγκριση με το 16,9% του ευρύτερου πληθυσμού.
Μεταξύ των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο (εικονική θεραπεία), τα ποσοστά ήταν 1,3% και 6,8% για τα ARIA-E και ARIA-H, αντίστοιχα.
Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, τα οφέλη του φαρμάκου στον περιορισμένο πληθυσμό συμφωνούν με αυτά που παρατηρούνται στον ευρύτερο πληθυσμό.
Για την επανεξέταση, η εταιρεία παρείχε μια ανάλυση υποομάδας δεδομένων από την κύρια μελέτη, η οποία περιελάμβανε 1.521 ασθενείς που είχαν ένα ή κανένα αντίγραφο ApoE4 σε σύνολο 1.795 ασθενών.
Ο κύριος δείκτης μέτρησης της αποτελεσματικότητας ήταν μια αλλαγή στα γνωστικά και λειτουργικά συμπτώματα μετά από 18 μήνες, όπως μετρήθηκε χρησιμοποιώντας μια κλίμακα αξιολόγησης άνοιας γνωστή ως CDR-SB. Η κλίμακα κυμαίνεται από 0 έως 18, με τις υψηλότερες βαθμολογίες να υποδηλώνουν μεγαλύτερη βλάβη.
Η κοινή εξέταση που προβλέπει αν θα εμφανίσετε άνοια σε 6 χρόνια – Τι δείχνει νέα μελέτη
Μετά από 18 μήνες θεραπείας, οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με το φάρμακο είχαν μικρότερη αύξηση στη βαθμολογία CDR-SB από αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο (1,22 έναντι 1,75), υποδεικνύοντας βραδύτερη γνωστική έκπτωση. Τα αποτελέσματα άλλων βασικών μέτρων ήταν παρόμοια με αυτά που παρατηρήθηκαν με την κλίμακα CDR-SB.
Πρόσθετα μέτρα ασφαλείας
Η CHMP κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του Leqembi υπερτερούν των κινδύνων σε ασθενείς με ήπια γνωστική εξασθένηση ή ήπια άνοια με ένα ή κανένα αντίγραφο του ApoE4 , υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν μέτρα ελαχιστοποίησης του κινδύνου για τη μείωση σοβαρής και συμπτωματικής ARIA και παρακολούθηση των συνεπειών της μακροπρόθεσμα.
Το φάρμακο θα είναι διαθέσιμο μέσω ενός προγράμματος ελεγχόμενης πρόσβασης για να διασφαλιστεί ότι χρησιμοποιείται μόνο στους συγκεκριμένους ασθενείς.
Άνοια: Το σύμπτωμα που προειδοποιεί λίγο καιρό πριν εμφανιστεί
Οι ασθενείς θα χρειαστεί να υποβληθούν σε μαγνητικές τομογραφίες για την παρακολούθηση του ARIA πριν από την έναρξη της θεραπείας και πριν από την 5η , 7η και 14η δόση του φαρμάκου. Μπορεί να χρειαστούν πρόσθετες μαγνητικές τομογραφίες ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της θεραπείας εάν οι ασθενείς εμφανίσουν συμπτώματα ARIA (όπως πονοκέφαλο, σύγχυση, οπτικές αλλαγές, ζάλη, ναυτία και δυσκολία στο περπάτημα).
Για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για το ARIA και να διασφαλιστεί η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία, η εταιρεία θα παρέχει έναν οδηγό και λίστα ελέγχου για επαγγελματίες υγείας, μια κάρτα προειδοποίησης για τους ασθενείς και προγράμματα εκπαίδευσης στο ARIA για επαγγελματίες υγείας.
Επιπλέον, πρέπει να πραγματοποιήσει μελέτη ασφάλειας μετά την έγκριση για να χαρακτηρίσει περαιτέρω το ARIA-E και το ARIA-H και να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των μέτρων ελαχιστοποίησης του κινδύνου. Η εταιρεία θα δημιουργήσει μια μελέτη μητρώου σε όλη την ΕΕ με ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με το συγκεκριμένο φάρμακο η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της συχνότητας των ανεπιθύμητων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένου του ARIA, και για τον προσδιορισμό του πόσο σοβαρές είναι. Η μελέτη μητρώου μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με την εξέλιξη των ασθενών στα επόμενα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ και τις πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες της ARIA.
