Πριν από εκατό χρόνια, η Rolls-Royce λάνσαρε το πρώτο αυτοκίνητο που έμελλε να γίνει το πιο εμβληματικό στην ιστορία της.
Μέσα από 8 γενιές, το Phantom παραμένει το κορυφαίο μοντέλο της Rolls-Royce, εξελίσσεται αλλά μένει πιστό στις βασικές αξίες αριστείας και κομψότητας.
Το 2025, λοιπόν, η Rolls-Royce γιορτάζει 100 χρόνια από το πρώτο Phantom, αλλά ας γυρίσουμε τον χρόνο πίσω.
Και βέβαια, δεν θα παραλείψω να αναφέρω το γνωστό ανέκδοτο που κάποιος στο φανάρι, με ένα απλό αυτοκινητάκι, είναι σταματημένος δίπλα σε μια Rolls-Royce κι ανοίγει το παράθυρο και ρωτάει τον οδηγό αν είναι καλό, διότι δεν έχει δει να κυκλοφορούν πολλά!
Κι όμως, μόνο το 2024 η βρετανική μάρκα μέλος του ομίλου BMW πούλησε 5.712 μονάδες, εκ των οποίων 1.890 ηλεκτρικές.
Μια νέα αρχή
Η Rolls-Royce κέρδισε για πρώτη φορά το βραβείο του «καλύτερου αυτοκινήτου στον κόσμο» με το 40/50 ίππων Silver Ghost, που κυκλοφόρησε το 1906. Το κλειδί για τη φήμη της μάρκας, ήταν η αρχή του Χένρι Ρόις για συνεχή βελτίωση στη μηχανική.
Μέχρι το 1921, ο Ρόις συνειδητοποίησε ότι η σχεδίαση του Silver Ghost έφτανε στο σημείο όπου δεν θα ήταν δυνατές περαιτέρω εξελίξεις κι έτσι άρχισε να εργάζεται για την αντικατάστασή του.
Το παιχνίδι του ονόματος
Χωρίς να υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία, φαίνεται ότι το όνομα Phantom επινοήθηκε από τον πάντα εφευρετικό εμπορικό διευθυντή της Rolls-Royce, Κλοντ Τζόνσον. Ήταν αυτός που αναγνώρισε ότι η ονομασία των μοντέλων της εταιρείας θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοχλός πώλησης και ήταν αυτός που εμπνεύστηκε το «Silver Ghost», αντί του κατά τα άλλα πεζού τίτλου «40/50 H.P.». Το 1907 το βάφτισε «Green Phantom» και έπειτα «Silver Phantom».
Η βάση για το μεγαλείο
Εκείνη την εποχή, η Rolls-Royce προμήθευε πλαίσιο σε ανεξάρτητους κατασκευαστές αμαξωμάτων, οι οποίοι δημιουργούσαν κατά παραγγελία αμάξωμα σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ιδιοκτήτη. Η Rolls-Royce πρόσφερε το νέο Phantom με μακρύ μεταξόνιο, κατάλληλο για εταιρικά σαλούν αυτοκίνητα και λιμουζίνες, και με μικρότερο μεταξόνιο ιδανικό για ιδιωτικά αυτοκίνητα, κλειστό, ανοιχτό ή και σε πιο «σπορ» έκδοση.
Μερικοί πελάτες ζήτησαν κρυφά γραφεία ή περιστρεφόμενες θέσεις στις λιμουζίνες τους με μακρύ μεταξόνιο, ενώ οι ιδιοκτήτες-οδηγοί έγινε γνωστό ότι ζήτησαν χρηματοκιβώτια, χώρους για να αποθηκεύουν μπαστούνια του γκολφ ή και κρυφό χώρο για να μεταφέρουν διαμάντια!
Η εξέλιξη
Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ο Χένρι Ρόις συνέχισε να βελτιώνει το σχέδιό του μέχρι που, το 1929, οι Times δημοσίευσαν μια νέα διαφήμιση που ανήγγειλε την άφιξη του Phantom II, περιλαμβάνοντας όλες τις μηχανολογικές βελτιώσεις και τα αναβαθμισμένα εξαρτήματα που δικαιολογούσαν τον χαρακτηρισμό του ως εντελώς νέο μοντέλο.
Ωστόσο, ο ίδιος ο Ρόις θεωρούσε ότι ακόμη και με το κοντό μεταξόνιο το Phantom II ήταν εκνευριστικά μεγάλο για προσωπική του χρήση. Ως εκ τούτου, έδωσε εντολή στην ομάδα σχεδιασμού του να αναπτύξει μια πιο συμπαγή, σπορ έκδοση Phantom II την οποία θα μπορούσε να απολαύσει οδηγώντας σε όλη τη Γαλλία, μέχρι το χειμερινό του σπίτι στο Le Canadel στην Κυανή Ακτή.
Οι σχεδιαστές κατασκεύασαν ευσυνείδητα ένα κλειστό αυτοκίνητο, το 26EX – «EX» που σημαίνει «Experimental» – σε ένα προσαρμοσμένο κοντό πλαίσιο Phantom II. Τα αρχεία δείχνουν ότι ούτε το τμήμα πωλήσεων της Rolls-Royce ούτε το εργοστάσιο ενδιαφέρθηκαν για την ιδέα. Πράγματι, αν δεν προοριζόταν ως προσωπική μεταφορά του Ρόις, θα μπορούσε να μην είχε κατασκευαστεί καθόλου.
Αύξηση ισχύος
Μέχρι τον θάνατο του Ρόις, το 1933, η εταιρεία γνώριζε ήδη πολύ καλά ότι οι πελάτες πολυτελών αυτοκινήτων αναζητούσαν μοντέλα που να προσφέρουν περισσότερη δύναμη χωρίς να θυσιάζουν την άνεση ή την υπεροχή. Οι Αμερικανοί ανταγωνιστές, όπως η Cadillac, η Lincoln και η Packard, ανταποκρίθηκαν με κινητήρες σε εν σειρά 8 κυλίνδρων, V12 και ακόμη και V16 κυλίνδρων, οι οποίοι επισκίαζαν γρήγορα τις εξακύλινδρες μονάδες μεγάλης ιπποδύναμης, εν σειρά, που είχαν εξυπηρετήσει τόσο καλά τη Rolls-Royce για τόσο καιρό.
Δεδομένης αυτής της εμπορικής πίεσης και της αποδεδειγμένης εμπειρίας της εταιρείας στο σχεδιασμό και την κατασκευή κινητήρων αεροσκαφών, ήταν αναπόφευκτο το επόμενο Phantom να έχει κινητήρα V12. Η άφιξη του Phantom III, το 1936 ανακοινώθηκε κι αυτή στους Times. Ο νέος κινητήρας V12 ήταν πιο συμπαγής από τον παλιό εν σειρά 6 κυλίνδρων, επιτρέποντας ένα πιο κοντό καπό και μεγαλύτερο χώρο επιβατών, ενώ η ισχύς πήγε στους 165 ίππους, από 120 του Phantom II, κι ανέβηκε στους 180 ίππους σε μεταγενέστερα αυτοκίνητα.
Το νέο πλαίσιο του Phantom III επέτρεψε φαρδύτερα, πιο άνετα πίσω καθίσματα, και μεγαλύτερη άνεση μπροστά με αλλαγές στις θέσεις του λεβιέ ταχυτήτων και του μοχλού των φρένων.
Το Phantom III ήταν κατάλληλο για όλους τους τύπους αμαξοστοιχίας, και για χρήση από ιδιοκτήτη-οδηγό και σοφέρ. Και ενώ δεν μπόρεσε ποτέ να νικήσει τους Αμερικανούς αντιπάλους της στην τιμή, ήταν τέτοια η φήμη της Rolls-Royce που παρέμεινε η μόνη επιλογή για όσους ήθελαν κάτι διαφορετικό.
Ένας κόσμος που άλλαξε
Το όνομα Phantom, για περίπου 14 χρόνια μέχρι που ξέσπασε ο πόλεμος το 1939, ήταν σημείο αναφοράς. Η Rolls-Royce σταμάτησε κάθε παραγωγή αυτοκινήτων και όταν επέστρεψε η ειρήνη το 1945, η εταιρεία βρέθηκε σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο, για τον οποίο είχε προετοιμαστεί.
Και είχε προβλέψει σωστά ότι υπό τη μεταπολεμική λιτότητα, θα έπρεπε να κάνει τα αυτοκίνητά της λιγότερο περίπλοκα, ευκολότερα στη συντήρηση, λιγότερο δαπανηρά στην παραγωγή και ικανά να χρησιμοποιούν κοινά ανταλλακτικά, χωρίς να περιοριστεί η ποιότητα.
Η λύση του ήταν το Silver Wraith, το οποίο έκανε το ντεμπούτο του το 1946 με νέο εν σειρά 6κύλινδρο κινητήρα που ήταν ένα βήμα πίσω από τον V12 κινητήρα του Phantom III. Τότε, φαινόταν ότι δεν υπήρχε θέση στον σύγχρονο κόσμο για το Phantom.
Βασιλική παρέμβαση
Η ιστορία του Phantom θα μπορούσε κάλλιστα να είχε τελειώσει εκεί, αλλά συνέβησαν δύο τυχαία περιστατικά.
Συνεχίζοντας τη διαδικασία ανάπτυξης, οι μηχανικοί παρήγαγαν τέσσερα πειραματικά αυτοκίνητα EX με κινητήρα εν σειρά 8. Ένα από αυτά, εξοπλισμένο με αμάξωμα λιμουζίνας Park Ward & Co., ονομάστηκε επίσημα Silver Phantom (και ανεπίσημα γνωστό ως Big Bertha). Ακολούθησε μια μικρότερη, ελαφρύτερη έκδοση σαλούν, γνωστή ως Scalded Cat.
Ταυτόχρονα, το Παλάτι προσπαθούσε να αντικαταστήσει το παλιό στόλο Daimlers – τη μάρκα που κυριαρχούσε από τότε που ανακαλύφθηκε το αυτοκίνητο – αλλά ήταν δυσαρεστημένο με τη γκάμα που προσφερόταν τότε.
Έτσι, το 1950, ζητήθηκε από τη Rolls-Royce να προμηθεύσει μια επίσημη λιμουζίνα για τα καθήκοντα της Βασιλικής Οικογένειας. Η εταιρεία ήθελε από καιρό να σφετεριστεί την Daimler και με χαρά κατασκεύασε μια «μοναδική» λιμουζίνα με την κωδική ονομασία Maharajah και παραμένει ακόμα σε υπηρεσία στο Παλάτι με αυτό το όνομα μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, η εταιρεία αποφάσισε ότι θα ήταν κατάλληλο για τέτοια αυτοκίνητα κύρους να αναστήσουν το όνομα Phantom. Τα επόμενα επτά χρόνια, η μάρκα παρήγαγε μόλις 18 αντίγραφα Phantom IV, συμπεριλαμβανομένου ενός δεύτερου αυτοκινήτου για το Παλάτι, με το όνομα Jubilee, που παραδόθηκε το 1954.
Το 1959 κυκλοφόρησε η Phantom V και μετά από 13 χρόνια και 832 εκδόσεις, το Phantom V με αρκετές τεχνικές αναβαθμίσεις έγινε Phantom VI. Τα περισσότερα από τα 374 αυτοκίνητα ήταν λιμουζίνες, ενώ το τελευταίο Phantom VI, ένα landaulette, παραδόθηκε στον Σουλτάνο του Μπρουνέι το 1993.
Το Phantom VI σταμάτησε να παράγεται μέχρι που αναβίωσε στο Goodwood το 2017 με το «Sweptail».
Η επιστροφή
Όταν η μάρκα κυκλοφόρησε ξανά στο νέο Home of Rolls-Royce στο Goodwood, ένα μοντέλο τύπου Phantom αναδείχθηκε η προφανής επιλογή για να επανέλθει το όνομα ως μοντέλο. Η σχεδιαστική ιδέα περιελάμβανε ένα μακρύ μεταξόνιο, ελάχιστη προεξοχή του αμαξώματος μπροστά, κι ένα μακρύ καπό. Η αποστολή των σχεδιαστών ήταν να εκφράσουν την ατμόσφαιρα των περασμένων Phantom και τα παραδοσιακά υλικά υψηλής ποιότητας– δέρμα, ξύλο – με έναν εντελώς σύγχρονο τρόπο.
Ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα, την 1η Ιανουαρίου 2003, το πρώτο Phantom VII παραδόθηκε στον νέο του ιδιοκτήτη. Σε αντίθεση με κάθε Phantom που είχε προηγηθεί, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από την Rolls-Royce Motor Cars, με αμάξωμα διαστημικού πλαισίου.
Κατά τη διάρκεια της 13χρονης ζωής του, το Phantom VII εδραίωσε τη Rolls-Royce ως τον κατεξοχήν κατασκευαστή υπερπολυτελών αυτοκινήτων στον κόσμο και επιβεβαιώθηκε ότι το Phantom δεν «τελείωσε» ποτέ.
Το 2017, η Rolls-Royce παρουσίασε το Phantom VIII, με διαστημικό πλαίσιο εξ ολοκλήρου από αλουμίνιο που χρησιμοποιήθηκε και στο Phantom VII και ανασχεδιάστηκε, έχοντας μια γυάλινη επιφάνεια που εκτείνεται σε όλο το πλάτος της πρόσοψης, πίσω από την οποία ο πελάτης μπορεί να εμφανίσει ένα έργο τέχνης ή σχεδίασης που έχει σκεφτεί.
Κι έτσι καθένα Phantom είναι μοναδικό, όπως και τα πρώτα Phantom χειροποίητα μοντέλα που ήταν αποκλειστικά στα μέτρα των πελατών τους.
