ΤΧΣ: Τέλος εποχής μετά τις πέντε αποεπενδύσεις από τις τράπεζες

Τίτλους τέλους στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) έβαλε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, μετά και από την αποεπένδυση από τις τράπεζες, υπογράφοντας την απόφαση για την απορρόφηση του Ταμείου από την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας. Παράλληλα, ο υπουργός υπέγραψε και τη σύμβαση για την συγχώνευση με απορρόφηση του ΤΑΙΠΕΔ από την ΕΕΣΥΠ.

Σε ό,τι αφορά το ΤΧΣ, η απόφαση για την κατάργησή του ελήφθη δεδομένου ότι μετά την υλοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του προγράμματος αποεπένδυσης από τις τράπεζες, έχει ολοκληρωθεί και το μεγαλύτερο μέρος της αποστολής του. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο και τις αλλαγές που επήλθαν σε αυτόν, το ΤΧΣ είχε διάρκεια έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2025.

Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είχε συσταθεί την 21η Ιουλίου 2010 με τον νόμο 3864/2010 και με στόχο τη διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Για τον σκοπό αυτό, είχε στηρίξει τις τράπεζες συμμετέχοντας στις ανακεφαλαιοποιήσεις τους, με την πιο πρόσφατη συμμετοχή του να είναι αυτή στην τελευταία, αναπτυξιακή αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Attica Bank που ολοκληρώθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου. Πλέον, στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας θα μεταβιβαστεί ποσοστό 34,77% του πρώην ΤΧΣ στην Attica Bank, καθώς και ποσοστό 8,39% της Εθνικής Τράπεζας.

Ολοκληρώνοντας ένα χρόνο νωρίτερα από την λήξη της ισχύος του (31/12/2025) και με όφελος 3,5 δις. ευρώ για το Ελληνικό Δημόσιο, τις αποεπενδύσεις του από τις ελληνικές τράπεζες, το ΤΧΣ προχώρησε μέσα σε διάστημα ενός έτους στην διάθεση των συμμετοχών του ως εξής:

• Τον Οκτώβριο του 2023, το ΤΧΣ μεταβίβασε στην Eurobank 52.080.673 κοινές ονομαστικές μετοχές της, που αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 1,401% περίπου του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της Τράπεζας. Η συναλλαγή ορόσημο για την έναρξη της αποαπένδυσης του ΤΧΣ ολοκληρώθηκε επιτυχώς κατόπιν αρχικής δεσμευτικής προσφοράς που έλαβε το ΤΧΣ από την Eurobank στις 22/9/2023 για την απόκτηση των μετοχών μέσω στοχευμένης επαναγοράς (targeted share buy-back) και της διενέργειας διαδικασίας διάθεσης μετοχών ανοικτής σε επιλέξιμους επενδυτές (ανταγωνιστική διαδικασία) η οποία  ξεκίνησε στις 25/9/2023 και ολοκληρώθηκε στις 6/10/2023. Η Eurobank αγόρασε το σύνολο της συμμετοχής του ΤΧΣ στην τιμή των 1,80 ευρώ ανά μετοχή (με premium 18,4% σε σχέση με την τιμή κλεισίματος της μετοχής στις 22/9/2023 πριν την ανακοίνωση και 27,3% σε σχέση με την τιμή κλεισίματος στις 6/10/2023. Τα συνολικά ακαθάριστα έσοδα του ΤΧΣ από την συναλλαγή ανήλθαν σε 93,7 εκατ. ευρώ.
• Στις 10 Νοεμβρίου του 2023, το ΤΧΣ ανακοίνωσε την πώληση 211.138.299 μετοχών της Alpha Υπηρεσιών και Συμμετοχών στην UniCredit S.p.A. έναντι συνολικού τιμήματος 293.482.235,61 ευρώ. Επρόκειτο για το σύνολο της συμμετοχής που είχε το ΤΧΣ στην Alpha Bank, που ανερχόταν σε 8,9781% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της Τράπεζας. Το συμφωνητικό αγοραπωλησίας μετοχών συνήφθη μεταξύ του ΤΧΣ και της UniCredit στις 12 Νοεμβρίου 2023. Η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε μετά την ολοκλήρωση διαγωνιστικής διαδικασίας που εκκίνησε το ΤΧΣ στις 30 Οκτωβρίου 2023, κατόπιν δεσμευτικής προσφοράς για την απόκτηση των μετοχών που απέστειλε η UniCredit στο ΤΧΣ στις 23 Οκτωβρίου 2023. Η UniCredit αγόρασε το σύνολο των μετοχών έναντι ποσού 1,39 ανά μετοχή (με premium 9,4% σε σχέση με την τιμή κλεισίματος της μετοχής στο ΧΑΑ στις 20 Οκτωβρίου 2023 και discount 0,4% στην τιμή κλεισίματος της μετοχής στις 10 Νοεμβρίου 2023.
• Ακολούθησε η πρώτη φάση αποεπένδυσης του ΤΧΣ από την Εθνική Τράπεζα, όπου το συνολικό ποσοστό του Ταμείου ανερχόταν σε 40,39%. Στις 12 Νοεμβρίου 2023, το Δ.Σ. του ΤΧΣ ενέκρινε τη διάθεση συμμετοχής 20% στο μετοχικό κεφάλαιο της ΕΤΕ (182.943.031 μετοχές), το οποίο προσαύξησε στο 22% (201.237.334 μετοχές) κατόπιν πολύ ισχυρής ζήτησης (υπερκάλυψη της προσφοράς κατά 8,04 φορές). Μέσω της διαδικασίας του βιβλίου προσφορών, η τιμή διάθεσης/μετοχή διαμορφώθηκε σε 5,30 ευρώ, με τα έσοδα του ΤΧΣ να ανέρχονται σε 1.066.557.870,20 ευρώ.
• Η μεγάλη επιτυχία του placement της ΕΤΕ επαναλήφθηκε κατά την πλήρη αποεπένδυση (27%) του ΤΧΣ από την Τράπεζα Πειραιώς μέσω της διαδικασίας accelerated book building (4 – 6 Μαρτίου 2024). Το ΤΧΣ ξεκίνησε με διάθεση συμμετοχής έως 22% στο μετοχικό κεφάλαιο της Πειραιώς Financial Holdings (275.080.789 μετοχές) ανεβάζοντας τελικώς το ποσοστό στο 27% (επιπλέον 62.518.361 μετοχές). Η τιμή διάθεσης των προσφερόμενων μετοχών καθορίστηκε στα 4 ευρώ/μετοχή, δηλαδή στο ανώτατο εύρος της τιμής διάθεσης που είχε ορίσει το ΤΧΣ, με το Ταμείο να λαμβάνει στην τιμή αυτή προσφορές 10,7 δις. ευρώ. Η συνολική αξία της συναλλαγής άγγιξε τα 1,35 δις. ευρώ. Η ισχυρή ζήτηση και από την εγχώρια αγορά για τις προσφερόμενες μετοχές της Τράπεζας Πειραιώς οδήγησαν το ΤΧΣ να αυξήσει το ποσοστό κατανομής σε Έλληνες επενδυτές, από 15% σε 20% (65% ιδιώτες – 35% ειδικοί επενδυτές). Το υπόλοιπο 80% κατανεμήθηκε σε διεθνείς επενδυτές, με προτεραιότητα σε μακροπρόθεσμους επενδυτές που θα στηρίξουν την αναπτυξιακή πορεία της Τράπεζας.Οι αποκρατικοποιήσεις των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών ολοκληρώθηκαν με το δεύτερο placement (10%) της Εθνικής Τράπεζας στις 2 Οκτωβρίου 2024.  Η δημόσια προσφορά προσέλκυσε αξιοσημείωτο ενδιαφέρον Ελλήνων και ξένων επενδυτών, με τη συνολική ζήτηση να ανέρχεται στα 7,2 δισ. ευρώ και τη συνολική αξία της συναλλαγής να αγγίζει τα 0,7 δισ. ευρώ. Η υπερκάλυψη της συναλλαγής (12 φορές για το διεθνές βιβλίο, 1,5 φορές για το ελληνικό και 10,4 φορές για τη συνολική προσφορά), μέσα σε ένα κλίμα απρόβλεπτων και ισχυρών γεωπολιτικών εντάσεων και έντονων διακυμάνσεων στις διεθνείς αγορές συνιστά ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα και ισχυρή ψήφο εμπιστοσύνης στις ελληνικές τράπεζες και στην ελληνική οικονομία. Σημειώνεται ότι η τιμή διάθεσης των μετοχών (7,55 ευρώ/μετοχή) διαμορφώθηκε 42% ψηλότερα σε σχέση με την έκδοση που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο 2023.