Πώς προήλθε η φράση «πήραν τα μυαλά του αέρα»

Στην καθημερινότητα μας, χρησιμοποιούμε διάφορες παροιμίες, λαϊκές ρήσεις και φράσεις, που, ωστόσο, δεν γνωρίζουμε την προέλευση και την ιστορία τους.

Αρκετές φράσεις και παροιμίες συμπυκνώνουν την σοφία αιώνων και μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, αποδεικνύοντας τον πλούτο της πολιτισμικής μας παράδοσης και της ιστορίας, όμως, μπορεί το αρχικό τους νόημα να διέφερε σημαντικά.

Όπως ακριβώς συμβαίνει και με την περίφημη φράση «πήραν τα μυαλά του αέρα».

Σήμερα, χρησιμοποιούμε συνήθως την εν λόγω φράση για κάποιο άτομο που εμφανίζει υπεροπτική και αλαζονική συμπεριφορά, υπερεκτιμώντας τις δυνατότητές του, δηλαδή, ότι έχει καβαλήσει το καλάμι, κατά το κοινώς λεγόμενο.

Ωστόσο, λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν την πραγματική προέλευση της γνωστής φράσης. Μάλιστα, η ιστορία της ανάγεται στα χρόνια του Βυζαντίου και σχετίζεται με το «υγρό πυρ».

Σύμφωνα, λοιπόν, με το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη «Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις» (εκδόσεις Σμυρνιωτάκης) «ο καλόγερος Καλλίνικος από τη Συρία έφερε το περίφημο υγρό πυρ στο Βυζάντιο τον 7ο αιώνα και οι Βυζαντινοί το αξιοποίησαν δεόντως.

Στην πλώρη κάθε χελανδρίου, δηλαδή πολεμικού πλοίου με τέσσερις σειρές κουπιά, ήταν τοποθετημένη η κεφαλή ενός λιονταριού ή άλλου θηρίου, αλλά και ανθρώπου ακόμη, φτιαγμένη από μπρούντζο, με στόμα ορθάνοιχτο», σημειώνει ο δημοσιογράφος και συγγραφέας. 

Και προσθέτει : «Το στόμα επικοινωνούσε με μια σειρά από σωλήνες από τις οποίες χυνόταν το υγρό – που ήταν μαύρο σαν ακάθαρτο πετρέλαιο -, ενώ την ίδια στιγμή από έναν άλλο σωλήνα περνούσε με ειδικές φυσούνες άφθονος αέρας, ώστε να μπορεί να εκτοξεύεται το υγρό σε απόσταση. Τους σωλήνες αυτούς οι Βυζαντινοί ονόμαζαν «μυελούς».

Από το τελευταίο πέρασε σε μάς η φράση «πήραν τα μυαλά του αέρα».