- Οι καταρράκτες της Έδεσσας είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της Ελλάδας, προσελκύοντας χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο και είναι οι μεγαλύτεροι στα Βαλκάνια.
- Δημιουργήθηκαν μετά από σεισμό τον 14ο αιώνα και έχουν υποστεί αλλαγές στην μορφολογία τους λόγω μεταγενέστερων σεισμών, ενώ είναι τοποθετημένοι στο κέντρο της πόλης Έδεσσα.
- Το γεωπάρκο των καταρρακτών εκτείνεται σε πάνω από 100.000 τ.μ. και περιλαμβάνει τον Μεγάλο Καταρράκτη ύψους 70 μέτρων, καθώς και σημαντικές υποδομές όπως το Μουσείο Υδροκίνησης που ιδρύθηκε το 1993.
Οι καταρράκτες της Έδεσσας αποτελούν ένα από τα δημοφιλέστερα αξιοθέατα της χώρας, προσελκύοντας χιλιάδες τουρίστες από την Ελλάδα και το εξωτερικό κάθε χρόνο.
Οι καταρράκτες της Έδεσσας αποτελούν ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο δημιουργήθηκε έπειτα από ισχυρό σεισμό που έπληξε την γύρω περιοχή το 14ο αιώνα, όπου από τότε κατά την πάροδο του χρόνου σημειώθηκαν αρκετές αλλαγές στην μορφολογίας τους εξαιτίας μικρότερης κλίμακας σεισμών.
Η πρωτεύουσα του νομού Πέλλας δεν αποκαλείται τυχαία ως πόλη των νερών. Οι καταρράκτες της έχουν το μοναδικό προνόμιο σε παγκόσμιο επίπεδο να βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, ενώ από την άλλη οι καταρράκτες της θεωρούνται οι μεγαλύτεροι σε όλα τα Βαλκάνια.
Κύρια πηγή αυτών αποτελεί ο Υγροβιότοπος Άγρα-Νησίου, από τον οποίον ρέει το κυρίως ποτάμι, ο Εδεσσαίος του οποίου οι διακλαδώσεις αποτελούν τους καταρράκτες.
Επιπλέον, το γεωπάρκο των καταρρακτών εκτείνεται σε μια περιοχή πάνω από 100.000 τ.μ. και σε μία διαδρομή πάνω στο βράχο για 1,1 χλμ.
Σε αριθμό οι καταρράκτες είναι δώδεκα, εκ των οποίων μόνο οι τέσσερις είναι θεατοί, ενώ οι υπόλοιποι «κρύβονται» μέσα στην πλούσια βλάστηση του ποταμού Εδεσσαίου.
Αρχικά ο κύριος όγκος του νερού συγκρατούταν σε μια λεκάνη δυτικά της πόλης, όπου έπειτα από αυτό άρχισαν να διέρχονται μέσα την πόλη και να πέφτουν θεαματικά από τον βράχο της με συνέπεια να δημιουργηθούν πολλά μικρά ποτάμια και παράλληλα να καταργηθεί η λίμνη απ’ όπου προήλθαν.
Κατά το τέλος του 19ου αιώνα αρκετά εργοστάσια κατασκευάστηκαν στον βράχο της πόλης, καθώς οι υδατοπτώσεις μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως προς την παραγωγή ηλεκτρισμού χωρίς κόστος, κάτι το σημαντικό για την βιωσιμότητά τους. Συνολικά ανεγέρθησαν πέντε μεγάλα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας και αρκετά εργαστήρια και βυρσοδεψία. Κάθε ένα εργοστάσιο χρησιμοποιούσε έναν καταρράκτη για την επίτευξη της παραγωγής και την δημιουργία ενός αυτόνομου συστήματος ηλεκτρισμού.
Στα μονοπάτια του πάρκου καταρρακτών συγκαταλέγεται και η λιθόστρωτη διαδρομή προς την Αρχαία Έδεσσα μέσα από τον κάμπο της πόλης. Η δίοδος αυτή αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Εγνατίας Οδού, που ένωνε την Αρχαία Έδεσσα, την Ακρόπολη της Έδεσσας (συνοικία Βαρόσι) και τη Θεσσαλονίκη ως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Στο πάρκο των καταρρακτών βρίσκεται ο Μεγάλος Καταρράκτης (Κάρανος) ύψους 70 μέτρων, ενώ στο κάτω μέρος του εντοπίζεται ένα σπήλαιο με σταλακτίτες και θολωτή οροφή, καθώς και το εκκλησάκι της Ανάληψης. Ακολουθεί ο διχαλωτός καταρράκτης Λάμδα με τις δύο λίμνες.
Από το 1993 στην περιοχή έχει ιδρυθεί το Μουσείο Υδροκίνησης.
Σήμερα, οι καταρράκτες είναι πασίγνωστο θέαμα απείρου κάλλους για όλη την Ελλάδα, καθώς ο Δήμος από τότε έχει προχωρήσει σε σημαντικές παρεμβάσεις που αποτέλεσαν σωτήριες για την τοπική οικονομία.
Από το 2003 οι καταρράκτες φωταγωγούνται στα χρώματα του ουράνιου τόξου κατά την διάρκεια της νύχτας, γεγονός το οποίο καθιστά εφικτή και την νυχτερινή επίσκεψη.
