Η τροπολογία του υπουργείου Υγείας, η οποία προβλέπει τη συνταγογράφηση πολιτιστικών δράσεων, με αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ ενέκρινε η Βουλή.

Πρόκειται για ένα νέο και καινοτόμο πρόγραμμα στον τομέα της ψυχικής υγείας που εισάγει η κυβέρνηση με τροπολογία που ψηφίστηκε την τρίτη 18/02/2025 στη Βουλή.

Το Πρόγραμμα της Ηλεκτρονικής Πολιτιστικής Συνταγογράφησης για την αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας, το οποίο προβλέπεται από το άρθρο 3, τροπολογίας εντάχθηκε στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού.

Το πρόγραμμα προβλέπει τη δωρεάν συμμετοχή των πολιτών σε πολιτιστικές δράσεις, οι οποίες θα διεξάγονται σε αναγνωρισμένους φορείς πολιτισμού. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση θα γίνεται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας και η συμμετοχή των πολιτών στις αντίστοιχες δράσεις είναι δωρεάν, αφού θα αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ.

Η Πολιτιστική Αγωγή θα είναι συμπληρωματική αγωγή σε άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας ή ψυχολογική επιβάρυνση από χρόνιες ασθένειες και αναπηρία.

Μιλώντας στη Βουλή, ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, τόνισε πως πρόκειται για μια «μεγάλη μεταρρύθμιση» που για πρώτη φορά ενσωματώνει επίσημα την τέχνη και τον πολιτισμό στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ως «θεραπευτικά εργαλεία».

«Αναγνωρίζουμε ότι η συμμετοχή σε πολιτιστικές δράσεις μπορεί να έχει θεραπευτική επίδραση, ιδίως σε ψυχικές παθήσεις, και γι’ αυτό δίνεται η δυνατότητα να συνταγογραφούνται και να αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ, όπως ακριβώς συμβαίνει με τα φάρμακα και τις ιατροτεχνολογικές συσκευές», υπογράμμισε.

Επισήμανε, επίσης, τη διαχρονική σύνδεση του ελληνικού πολιτισμού με την ψυχική υγεία, αναφερόμενος στον ρόλο του αρχαίου θεάτρου ως μορφής ομαδικής ψυχοθεραπείας.

«Ο ίδιος ο Αριστοτέλης, στο έργο του Περί Ποιητικής, είχε περιγράψει τη διαδικασία της ψυχικής κάθαρσης μέσω της τραγωδίας. Η νέα αυτή μεταρρύθμιση ουσιαστικά αναβιώνει αυτή τη φιλοσοφία και την εντάσσει στο σύγχρονο σύστημα υγείας», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Πολιτιστική συνταγογράφηση: Οι ωφελούμενοι του προγράμματος

Το πρόγραμμα εντάσσεται στο σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, μέσω του οποίου ψυχίατροι, νευρολόγοι-ψυχίατροι και παιδοψυχίατροι θα μπορούν να εκδίδουν παραπεμπτικά για συμμετοχή ασθενών σε δράσεις τέχνης και πολιτισμού.

Το πρόγραμμα αφορά αποκλειστικά λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Οι ασθενείς θα μπορούν να παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις, ή να συμμετέχουν σε εικαστικές και μουσικές δραστηριότητες, με στόχο τη βελτίωση της ψυχικής τους υγείας.

Οι δράσεις υλοποιούνται από δημόσιους και ιδιωτικούς πολιτιστικούς φορείς, όπως μουσεία, θέατρα και οργανισμούς που επιχορηγούνται από τη Γενική Γραμματεία Σύγχρονου Πολιτισμού. Επίσης, συνεργάζονται με ιδιωτικούς μη κερδοσκοπικούς φορείς που έχουν κοινωνικό και φιλανθρωπικό χαρακτήρα.

Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, χαρακτήρισε την πολιτιστική συνταγογράφηση «καινοτόμο και πρωτοπόρο πρόγραμμα για τα ελληνικά δεδομένα», τονίζοντας ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις Ηνωμένες Πολιτείες εφαρμόζεται εδώ και χρόνια. Όπως εξήγησε, η τροπολογία παρέχει την απαραίτητη εξουσιοδότηση στους υπουργούς Πολιτισμού και Υγείας ώστε να ρυθμίσουν τις διαδικασίες ένταξης στο ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης.

Οι επιλέξιμες μορφές τέχνης και τα κριτήρια επιλογής των επαγγελματιών θα καθοριστούν με κοινή απόφαση των Υπουργών Πολιτισμού και Υγείας.

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση για τους ωφελούμενους ή το δημόσιο σύστημα υγείας.

Τι προσφέρει η πολιτιστική συνταγογράφηση

Η πολιτιστική συνταγογράφηση είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται ήδη σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς, με θετικά αποτελέσματα στην ψυχική υγεία.

Η τέχνη χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια ως εργαλείο θεραπείας, με σύγχρονες δομές υγειονομικής περίθαλψης να την αξιοποιούν για τη βελτίωση της ευεξίας και τη διαχείριση παθήσεων. Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, η δημιουργική έκφραση δεν είναι μόνο ευχάριστη, αλλά συμβάλλει σημαντικά στην ψυχική και σωματική υγεία.

Υπάρχουν δύο κύριες προσεγγίσεις στην καλλιτεχνική θεραπεία:

«Τέχνες στην υγεία», όπου καλλιτέχνες συνεργάζονται με δομές ψυχικής υγείας και νοσοκομεία για τη δημιουργία θετικών καλλιτεχνικών εμπειριών μέσω της μουσικής, του θεάτρου και άλλων πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

«Δημιουργικές καλλιτεχνικές θεραπείες», που περιλαμβάνουν την καθοδήγηση από εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Το Αμερικανικό Κογκρέσο Ιατρικής της Αποκατάστασης αναφέρει ότι η τέχνη επηρεάζει θετικά τον εγκέφαλο, αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης και ενισχύοντας τη ροή του αίματος στις περιοχές που σχετίζονται με την ευχαρίστηση. Επίσης, η τέχνη μπορεί να συμβάλει στη θεραπεία διαφόρων παθήσεων, από ψυχικές διαταραχές έως χρόνιες νόσους, μειώνοντας το άγχος και βελτιώνοντας τη διάθεση, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.

Ιδιαίτερα στα παιδιά, καταλήγουν οι επιστήμονες, η καλλιτεχνική θεραπεία βοηθά στην έκφραση συναισθημάτων, στη συγκέντρωση και στη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων, ειδικά σε περιπτώσεις αυτισμού ή καρκίνου.