Ο Φεβρουάριος, ο δεύτερος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου, έχει 28 ημέρες στα κοινά έτη και 29 στα δίσεκτα, γεγονός που τον καθιστά τον μικρότερο μήνα. Ιστορικά, οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος προστέθηκαν για να καλύψουν τις ημέρες που περίσσευαν μετά τον Δεκέμβριο, με τον Ιανουάριο να έχει 31 ημέρες και τον Φεβρουάριο τις υπόλοιπες.
Ο Ιούλιος Καίσαρας, με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη, καθόρισε το ημερολόγιο που χρησιμοποιούμε σήμερα, ενσωματώνοντας τη δίσεκτη ημέρα. Ο μήνας ονομάζεται Φεβρουάριος από τη λατινική λέξη “februum”, που σημαίνει καθαρμός, και συνδέεται με τη φύση και τις παραδόσεις, όπως η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα.
Διαβάστε αναλυτικά παρακάτω:
Ο Φεβρουάριος είναι ο δεύτερος μήνας του έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο.
Όπως είναι γνωστό, ο Φεβρουάριος ονομάζεται Μικρός, Κουτσός ή Κουτσοφλέβαρος, δεδομένου ότι έχει 28 ημέρες στα κοινά έτη και 29 στα δίσεκτα (κάθε τέσσερα χρόνια), ενώ οι υπόλοιποι μήνες έχουν είτε 30, είτε 31 ημέρες.
Άραγε, ποιος είναι ο λόγος που συμβαίνει αυτό;
Σήμερα, γνωρίζουμε ως τελευταίο μήνα του έτους τον Δεκέμβριο, ωστόσο, αυτό είναι μεταγενέστερη κατανομή, αφού παλαιότερα οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος δεν υπήρχαν. Ως πρώτος μήνας του χρόνου λογιζόταν ο Μάρτιος και ως τελευταίος ο Δεκέμβριος.
Ωστόσο, μετά τον Δεκέμβριο περίσσευαν οι άγριες χειμερινές ημέρες, τις οποίες όμως δεν εντάσσανε σε κάποιους μήνες, καθώς ήταν ημέρες μη παραγωγικές για τη ζωή του ανθρώπου.
Διαπιστωνόταν, όμως, έτσι μια χρονική ανακολουθία αναφορικά με την έναρξη και λήξη του έτους καθώς, ανάλογα με τη χρονιά, έμεναν λιγότερες ή περισσότερες ημέρες αδιάθετες.
Έτσι, οι άνθρωποι δημιούργησαν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο προκειμένου να κατατάξουν σ’ αυτούς τις ημέρες που περίσσευαν.
Η κατανομή λοιπόν ξεκίνησε από τον Ιανουάριο, ο οποίος πήρε 31 ημέρες, ενώ οι υπόλοιπες αδιάθετες ημέρες δόθηκαν στο Φεβρουάριο, ο οποίος έλαβε τις εναπομείνασες 29 ημέρες.
Όταν αργότερα το 44 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας ζήτησε τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη προκειμένου να αλλάξει το ρωμαϊκό ημερολόγιο, ο τελευταίος βασιζόμενος στους υπολογισμούς του πατέρα της αστρονομίας Ιππάρχου, ο οποίος έναν αιώνα νωρίτερα είχε προσδιορίσει ότι το ηλιακό ή τροπικό έτος έχει διάρκεια ίση με 365,242 ημέρες, θέσπισε ένα ημερολόγιο του οποίου τα έτη είχαν 365 ημέρες, ενώ σε κάθε τέταρτο έτος πρόσθεταν ακόμη μία ημέρα, μετά την «έκτη προ των καλενδών του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus».
Έτσι η ημέρα αυτή, επειδή μετριόταν δύο φορές, ονομάζεται ακόμη και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει «δίσεκτο». Ο Φεβρουάριος 2025 έχει 28 και όχι 29 μέρες και το 2025 δεν είναι δίσεκτο έτος.
Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος (februarius) προέρχεται από το ουσιαστικό februum. Το ουσιαστικό αυτό σημαίνει καθαρμός, κάθαρση, λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού (Februa ή Februatio) που τελούνταν στη Ρώμη στη διάρκεια του μήνα.
Το Φλεβάρης προέρχεται από τις «φλέβες». Είναι δηλαδή τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές, ενώ η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα την 1η του μήνα του έδωσε και το όνομα «Αϊ-Τρύφωνας».
Στην Τύρναβο δικαιολογούν το όνομα του μήνα με το ότι τότε ανοίγουν οι φλέβις απ’ τη γης κι φέρνουν τα πηγάδια νιρό και στην Κρήτη-όπου λέγεται και Φλεγάρης για΄τι ανοίγει τις φλέγες του νερού. Δημοτικά τραγούδια έχουν στίχο τους Φλεβάρη φλέβες άνοιξες.
Παρ’ όλα αυτά ο Φεβρουάριος με τις ανθισμένες αμυγδαλιές είναι επίσης και προπομπός της Άνοιξης. Όπως λέει και η παροιμία: «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει». Και μαζί με την οργιάζουσα φύση έρχονται και οι οργιαστικές τελετουργίες της Αποκριάς. Η αρχή του Τριωδίου αναγγελλόταν με πυροβολισμούς και με ταμπούρλα και γινόταν ιδιαίτερα αισθητή την Τσικνοπέμπτη.
Σημειώνεται, τέλος, ότι οι τρεις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου λέγονται «Συμόγιορτα» από την εορτή του Αγίου Τρύφωνα (1η του μηνός), ο οποίος θεωρείται άγιος των αμπελιών, της Υπαπαντής του Κυρίου (2/2), που εορτάζεται με αργία από του αγρότες για να μην πέσει χαλάζι και καταστρέψει τη βλάστηση, και του Αγίου Συμεών (3/2), τον οποίο τιμούν ιδιαίτερα οι έγκυες γυναίκες, καθώς αποφεύγουν να κάνουν οποιαδήποτε εργασία, από φόβο μήπως το παιδί γεννηθεί «σημειωμένο», «με σημάδι».
