Ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, ο οποίος αφορά άτομα που, αν και έχουν παρακολουθήσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τον προφορικό και γραπτό λόγο, αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στην προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση της Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.
για το 2024, τα προβλήματα ξεκινούν από την προσχολική ηλικία και προτείνονται λύσεις όπως η αύξηση του ηλικιακού ορίου εγγραφής στην Α΄ Δημοτικού και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Οι γονείς μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του λειτουργικού αναλφαβητισμού, ενισχύοντας τη σύνδεση της ανάγνωσης με την κατανόηση και προετοιμάζοντας τα παιδιά τους για μια ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία.
Πιο αναλυτικά:
Πόσοι γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι ο λειτουργικός αναλφαβητισμός; Πόσοι μπορούν να τον ανανγνωρίσουν και να τον αντιμετωπίσουν;
«Ο λειτουργικός αναλφαβητισμός ορίζεται ως απώλεια της ικανότητας ενός ατόμου, που έχει παρακολουθήσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, να κατανοεί με επάρκεια τον προφορικό και γραπτό λόγο, να διατυπώνει με σαφήνεια τη σκέψη του, να κάνει αφαιρετικούς συνειρμούς, να αναπτύσσει κριτική σκέψη, να εκμεταλλεύεται ευκαιρίες για βελτίωση των γνωστικών του δεξιοτήτων», σύμφωνα με την UNESCO.
Η Ετήσια Έκθεση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.) για το 2024 έφερε στο φως ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα ποσοστά λειτουργικού αναλφαβητισμού στην Ελλάδα.
Λειτουργικά αναλφάβητο θεωρείται το άτομο το οποίο αν και κατέχει τις βασικές δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής, δυσκολεύεται να κατανοήσει το νόημα ενός κειμένου, να αναγνωρίσει τον σκοπό του ή να συνδέσει τις πληροφορίες που παρέχονται. Αυτή η έλλειψη πλήρους κατανόησης επηρεάζει την ικανότητά του να παίρνει αποφάσεις, να μαθαίνει ή να επικοινωνεί αποτελεσματικά, καθιστώντας τον λειτουργικό αναλφαβητισμό ένα σοβαρό εμπόδιο στην προσωπική και επαγγελματική του ανάπτυξη.
Η σύνδεση της ανάγνωσης με την κατανόηση είναι θεμέλιο για τη δημιουργία ενεργών και σκεπτόμενων μαθητών. Αυτό το έργο είναι ζωτικής σημασίας για τη μετέπειτα ακαδημαϊκή πορεία των παιδιών και τη δυνατότητά τους να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία.
Σύμφωνα με την έκθεση, τα προβλήματα αποδίδονται στις πρώτες τάξεις της εκπαίδευσης των παιδιών ξεκινώντας από την προσχολική ηλικία, διατυπώνονται προτάσεις που αφορούν στην εκπαιδευτική πράξη, όπως η αύξηση του ηλικιακού ορίου εγγραφής στην Α΄ Δημοτικού στα έξι χρόνια, η εφαρμογή ενδιάμεσων υποστηρικτικών προγραμμάτων για παιδιά με χαμηλή σχολική ετοιμότητα και τονίζεται η ανάγκη για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού υλικού.
