- Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) αποχαρακτήρισε έγγραφα σχετικά με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, τα οποία ήταν προηγουμένως απόρρητα, και τα δημοσίευσε στην επίσημη ιστοσελίδα της.
- Τα έγγραφα περιλαμβάνουν ενημερωτικά δελτία που καταγράφουν τα γεγονότα του Ιουλίου και Αυγούστου 1974, σχετιζόμενα με την εισβολή και το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, και έχουν ιστορική αξία για την κατανόηση της εποχής.
- Ο Διοικητής της ΕΥΠ, Θεμιστοκλής Δεμίρης, δήλωσε ότι η δημοσιοποίηση είναι μέρος μιας πολιτικής διαφάνειας και ότι θα υπάρξουν περισσότερες πρωτοβουλίες για την ιστορική καταγραφή κρίσιμων γεγονότων που αφορούν την εθνική ασφάλεια.
Ιστορικά ντοκουμέντα από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας μετά την απόφαση της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) να δημοσιοποιήσει αποχαρακτηρισμένα ενημερωτικά δελτία που αφορούν τα γεγονότα του Ιουλίου και Αυγούστου του 1974 στην Κύπρο.
Τα έγγραφα αυτά μέχρι πρότινος ήταν απόρρητα διαβαθμισμένα και αναφέρονται στην εισβολή στην Κύπρο και το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, τα οποία αποτέλεσαν καθοριστικά γεγονότα στην ιστορία της Κύπρου και της Ελλάδας και τη διαμόρφωση των μετέπειτα ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Η ΕΥΠ για πρώτη φορά αποχαρακτηρίζει αρχειακό της υλικό εφαρμόζοντας φυσικά τις διαδικασίες που προβλέπει η σχετική νομοθεσία. Σύμφωνα με το Διοικητή της της ΕΥΠ Θεμιστοκλή Δεμίρη υπάρχει πρόθεση να υπάρξουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες που θα δώσουν την ευκαιρία να συνεκτιμηθεί η οπτική γωνία της Υπηρεσίας με τα τότε χαρακτηριστικά της, στη μελέτη ακόμα και ιδιαίτερα ευαίσθητων περιόδων της ιστορίας μας.
Τα συγκεκριμένα έγγραφα είναι πλέον διαθέσιμα στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΥΠ, επισημαίνοντας την ιστορική τους αξία και σημασία, καθώς συμπληρώνονται 50 χρόνια από τα γεγονότα. Η απόφαση για τη δημοσιοποίησή τους ήρθε ως μέρος της πολιτικής της ΕΥΠ για τη διαφάνεια και την ιστορική καταγραφή των κρίσιμων γεγονότων που αφορούν την εθνική ασφάλεια.
Όπως αναφέρει η ΕΥΠ: «Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ημερολόγιο εξελίξεων μιας τραυματικής περιόδου της ιστορίας του Ελληνισμού, όπως καταγράφηκαν στη βάση των πληροφοριών της Υπηρεσίας τότε, το οποίο πλέον είναι στη διάθεση των ιστορικών, αλλά και κάθε ενδιαφερομένου, για μελέτη, άντληση στοιχείων και εξαγωγή συμπερασμάτων. Και που ακόμα και η απλή ανάγνωσή του, παρά τη χρονική απόσταση που έχει μεσολαβήσει, σε πολλά σημεία εντυπωσιάζει αλλά και προκαλεί έντονα συναισθήματα».
Ο καθηγητής του ΕΚΠΑ, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, στο δικό του σημείωμα, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μίας συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.
«Σε διεθνές επίπεδο, η πρόσβαση πολιτών και ερευνητών σε παρόμοια έγγραφα των υπηρεσιών πληροφοριών δεν είναι στοιχείο αυτονόητο. Οι περισσότερες χώρες στον κόσμο δεν την επιτρέπουν. Είναι πρωτίστως υπηρεσίες δυτικών χωρών – και όχι όλων – που δίνουν στη δημοσιότητα έγγραφά τους (φυσικά μετά την παρέλευση ενός εύλογου χρονικού διαστήματος το οποίο ορίζεται από τη σχετική νομοθεσία), αλλά ακόμη και τούτο είναι μια πολύ πρόσφατη εξέλιξη. Άλλωστε, είναι γνωστή η περίπτωση των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, των οποίων ακόμη και η ύπαρξη δεν επιβεβαιωνόταν επισήμως μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, κάτι που συντηρούσε και έναν θρύλο (όχι πάντοτε ακριβή, καθώς επέτεινε μια υπερβολική αίσθηση δέους), γύρω από τις δραστηριότητές τους. Από την άποψη αυτή, η πρωτοβουλία της ΕΥΠ είναι σημαντικό βήμα προς την προσαρμογή, τόσο της ίδιας της Υπηρεσίας αλλά και γενικότερα του κράτους, σε αυτές τις διεθνείς τάσεις, τουλάχιστον του δυτικού κόσμου», αναφέρει.
