- Ο Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, προειδοποίησε τους ηγέτες στη σύνοδο COP29 ότι ο χρόνος τελειώνει για να αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση και τόνισε την ανάγκη χρηματοδότησης για να αποφευχθούν ανθρωπιστικές καταστροφές.
- Η σύνοδος άνοιξε με μια συμφωνία για την ίδρυση παγκόσμιας αγοράς άνθρακα, αν και υπάρχουν ανησυχίες για την ταχύτητα της διαδικασίας και την έλλειψη διαφάνειας.
- Η αφρικανική αντιπροσωπεία ζήτησε μεγάλη αύξηση της χρηματοδότησης για την κλιματική κρίση, με στόχο 110 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2025 και 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2030, αναγνωρίζοντας το δυσανάλογο βάρος που φέρουν από την κρίση.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, απηύθυνε σήμερα (12/11) αυστηρή προειδοποίηση προς τους ηγέτες που συμμετέχουν στη σύνοδο κορυφής για το κλίμα COP29 στο Μπακού στο Αζερμπαϊτζάν, καλώντας τους να «πληρώσουν» προκειμένου να αποτρέψουν τις ανθρωπιστικές καταστροφές που προκαλεί η κλιματική κρίση και τόνισε ότι ο χρόνος τελειώνει για τον περιορισμό της καταστροφικής ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
«Βρισκόμαστε στην τελική αντίστροφη μέτρηση για να περιορίσουμε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου και ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας» τόνισε.
Ο Γκουτέρες προειδοποίησε επίσης ότι το κόστος της αδράνειας θα «δολοφονήσει την οικονομία», καθώς η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας απειλεί να αυξήσει τον πληθωρισμό και την οικονομική αστάθεια παγκοσμίως.
Περίπου 200 έθνη συμμετέχουν φέτος στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα. Ωστόσο, πολλοί από τους κορυφαίους ηγέτες δεν ήταν παρόντες για να ακούσουν το μήνυμα του Γκουτέρες, όπως ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα βον ντερ Λάιεν.
Συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα
Η σύνοδος κορυφής ξεκίνησε χθες (11/11) με τη σύναψη μιας πρώιμης συμφωνίας που θεωρείται κρίσιμη για την έναρξη μιας παγκόσμιας αγοράς άνθρακα με την υποστήριξη του ΟΗΕ, η οποία θα χρηματοδοτεί με δισεκατομμύρια δολάρια, έργα που μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι αντισταθμίσεις άνθρακα είναι πιστώσεις που αντιπροσωπεύουν έργα που μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η συμφωνία αναμένεται να παρέχει τη σαφήνεια που απαιτείται για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς άνθρακα, υπό την εποπτεία του ΟΗΕ, η οποία θα είναι ανοιχτή σε εταιρείες καθώς και σε χώρες.
«Η παροχή δυνατότητας σε κάθε χώρα να αναλάβει ισχυρή δράση για το κλίμα είναι 100% προς το συμφέρον όλων των χωρών, ακόμη και των μεγαλύτερων και πλουσιότερων. Γιατί; Επειδή η κλιματική κρίση μετατρέπεται γρήγορα σε δολοφόνο της οικονομίας», δήλωσε ο επικεφαλής του κλιματικού οργάνου του ΟΗΕ, Σάιμον Στιλ.
«Αν όλες οι χώρες δεν μπορέσουν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές, κάθε χώρα και κάθε νοικοκυριό θα πληγεί ακόμη περισσότερο από ό,τι σήμερα. Θα ζούμε με έναν μόνιμο, εφιαλτικό πληθωρισμό» τόνισε ο Στιλ.
Ενστάσεις για τη συμφωνία
Ωστόσο, οι προσπάθειες σύστασης κανόνων για την αγορά άνθρακα – γνωστές και ως άρθρο 6 – αποτελούν μόνιμο εμπόδιο στις συνομιλίες του ΟΗΕ. Οι διπλωμάτες στις τελευταίες συνομιλίες για το κλίμα απέρριψαν τις προτάσεις ενός εποπτικού οργάνου του ΟΗΕ που είχε αναλάβει να συστήσει λύσεις.
Επίσης, αν και η πρώιμη συμφωνία χαιρετίστηκε από τους οικοδεσπότες της συνόδου ως μια πρόωρη νίκη στις συνομιλίες για το κλίμα, ορισμένοι εκτιμούν πως έγινε βιαστικά χωρίς να ακολουθηθεί η απαραίτητη διαδικασία.
Ο Ίσα Μάλντερ, ειδικός σε θέματα πολιτικής στη μη κερδοσκοπική ομάδα Carbon Market Watch, δήλωσε στον Guardian, ότι η σύναψη μιας συμφωνίας την πρώτη ημέρα της συνόδου χωρίς να έχει συζητηθεί προηγουμένως, «υπονόμευσε την εμπιστοσύνη» στη διαδικασία της διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα. «Η έναρξη της Cop29 με μια παρασκηνιακή συμφωνία… δημιουργεί ένα άσχημο προηγούμενο για τη διαφάνεια και τη σωστή διακυβέρνηση», είπε.
Η συμφωνία περιλαμβάνει τη μείωση του κίνδυνου διπλής καταμέτρησης εκπομπών –μεγάλη ανησυχία των επικριτών της ιδέας– και ισχυρότερες διασφαλίσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ωστόσο, το κείμενο της συμφωνίας αφήνει επίσης πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
Η Όλγα Γκασάν-Ζέιντ, πρώην πρόεδρος του εποπτικού οργάνου του άρθρου 6 και ένα από τα σημερινά μέλη του, είπε ότι οι νέοι κανόνες της συμφωνίας είναι ισχυροί.
«Οι επικρίσεις για τη διαδικασία είναι δίκαιες – αλλά ήταν επίσης εξαιρετικά σημαντικό να ενεργοποιηθεί το άρθρο 6.4 το συντομότερο δυνατό για την κλιμάκωση της παροχής χρηματοδότησης άνθρακα στον αναπτυσσόμενο κόσμο» δήλωσε.
Οι επικριτές των αγορών διοξειδίου του άνθρακα έχουν επισημάνει το ιστορικό των έργων αντιστάθμισης που υπόσχονται πολλά και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
«Έχουμε δει ξανά και ξανά πώς οι αγορές άνθρακα δεν κάνουν αυτό που ισχυρίζονται ότι κάνουν, καθώς και έργα που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα» δήλωσε η Έρικα Λένον, δικηγόρος στο Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου.
«Εάν δεν υπάρχουν αυστηροί κανόνες για να αποτρέψουν όλες τις καταχρήσεις, μπορεί να υπονομεύσει εντελώς την ακεραιότητα της συμφωνίας του Παρισιού» τόνισε.
Τα αφρικανικά έθνη απαιτούν τεράστια ενίσχυση της κλιματικής βοήθειας
Η αφρικανική αντιπροσωπεία, εν τω μεταξύ, απηύθυνε έντονη έκκληση για δραματική αύξηση της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Συγκεκριμένα, ζήτησε μια δομημένη αύξηση της χρηματοδότησης, ξεκινώντας με 110 δισεκατομμύρια δολάρια (103 δισεκατομμύρια ευρώ) έως το 2025 και φθάνοντας τον στόχο των 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (1,22 τρισεκατομμύρια ευρώ) ετησίως έως το 2030. Οι προτεραιότητες περιλαμβάνουν τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την οικοδόμηση ανθεκτικότητας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι πλημμύρες, οι ξηρασίες και οι κυκλώνες αυξάνονται σε συχνότητα.
Για τις αφρικανικές χώρες, η εξασφάλιση κονδυλίων για το κλίμα δεν αφορά μόνο την επιβίωση αλλά μια δίκαιη μετάβαση που αναγνωρίζει το δυσανάλογο βάρος που φέρουν από μια κρίση που δεν προκάλεσαν πρωτίστως.
Καθώς προχωρούν οι συνομιλίες της COP29, ο επείγων χαρακτήρας της κλιματικής κρίσης γίνεται μέρα με τη μέρα όλο και πιο σαφής. Με το 2024 να διαμορφώνεται ως η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, το ερώτημα παραμένει: θα ακούσουν οι παγκόσμιοι ηγέτες τις προειδοποιήσεις ή θα αφήσουν την ανθρωπότητα να πληρώσει το τίμημα;