Ακίνητα: Ποιος είναι ο αντίκτυπος των νέων μέτρων στην αγορά

Ανάμεικτες αντιδράσεις έχουν προκαλέσει στην αγορά ακινήτων τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε στη ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Οι παρεμβάσεις οι οποίες σχετίζονται με την αύξηση του αποθέματος κατοικιών και το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» φαίνεται ότι είχαν μεγαλύτερη αποδοχή από τους επαγγελματίες της αγοράς, από ότι τα μέτρα που αφορούσαν τον περιορισμό στις βραχυχρόνιες μισθώσεις στα τρία κεντρικά διαμερίσματα της Αθήνας.

Το βασικό όπλο της κυβέρνησης για να αντιμετωπίσει τη στεγαστική κρίση είναι το πρόγραμμα «Σπίτι Μου ΙΙ» ύψους 2 δισ. ευρώ που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σύμφωνα με όσα τονίζουν ωστόσο πήγες της αγοράς το νέο πρόγραμμα για να θεωρηθεί επιτυχημένο δεν πρέπει να έχει τις παραλείψεις και τα λάθη του περσινού προγράμματος. Για πολλούς το πρώτο πρόγραμμα «Σπίτι μου» είχε ξεκινήσει με τις καλύτερες προθέσεις, όμως στην πράξη δημιούργησε πολύ μεγάλες στρεβλώσεις στην αγορά, εκτίναξε τις τιμές συγκεκριμένων ακινήτων και ουσιαστικά ώθησε προς τα πάνω τα ενοίκια, ενώ απέκλειε μεγαλύτερες ηλικίες.

Ωστόσο, η διεύρυνση των ηλικιακών κριτήριων έως τα 50 έτη φαίνεται ότι ικανοποιεί τόσο την αγορά όσο και την κοινή γνώμη, καθώς περίπου 15.000 πολίτες ηλικίας έως 50 ετών θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν κατοικία με φθηνό στεγαστικό δάνειο, καθώς το επιτόκιο θα είναι μειωμένο κατά 50%, σε σχέση με το επιτόκιο που χορηγούν οι τράπεζες τα στεγαστικά δάνεια.

Στο νέο πρόγραμμα που θα εφαρμοστεί μετά το πρώτο τρίμηνο του 2025, επίσης θα υπάρχει ειδική πρόνοια μηδενικού επιτοκίου και πλήρους κάλυψης από το κράτος για τους τρίτεκνους και πολύτεκνους, ενώ και η παλαιότητα των ακινήτων αναμένεται να αλλάξει και θα είναι μικρότερη της 15ετίας.

Αυτό θα οδηγήσει στο να μειωθεί και η ζήτηση για ενοικίαση, καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες θα στραφούν στην ιδιοκατοίκηση, με αποτέλεσμα να επέλθει σταδιακή πτώση των ενοικίων. Βέβαια, αυτό που προβληματίζει είναι ότι θα αυξηθεί η ζήτηση για αγορά καλών σπιτιών, την ώρα που η προσφορά είναι ελάχιστη.

Το άνοιγμα των πάνω από 700.000 ακινήτων που παραμένουν κλειστά αποτελεί το επόμενο μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό η εξαγγελία του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι θα υπάρχει απαλλαγή από τον φόρο ενοικίου για 3 χρόνια, για τους ιδιοκτήτες που νοικιάζουν κλειστά ακίνητα ή εάν μετατρέψουν σε μακροχρόνια μία βραχυχρόνια μίσθωση, φαίνεται ότι είχε θετική ανταπόκριση στην αγορά.

Συγκεκριμένα, η ΠΟΜΙΔΑ η οποία είχε προτείνει πρώτη αυτό το μέτρο, σε ανακοίνωσή της σχολίασε ότι πρόκειται για μια ιστορικής σημασίας εξαγγελία, ωστόσο τόνισε ότι είναι ευθύνη των συναρμόδιων υπουργών πλέον να προχωρήσουν άμεσα στην ορθή υλοποίηση του μέτρου, χωρίς αχρείαστα «κριτήρια», εξαιρέσεις, αποκλεισμούς και «αστερίσκους» που θα ακυρώσουν στην πράξη τα αποτελέσματα που όλοι αναμένουμε, ώστε  κάθε διαθέσιμη κατοικία, σε όποιον και αν ανήκει, να μπορεί να βγει στην αγορά, αξιοποιώντας το κίνητρο αυτό.

Πολλοί βέβαια είναι και αυτοί που βλέπουν επιφυλακτικά αυτό το νέο μέτρο, καθώς δεν είναι βέβαιο ότι θα έχει αντίκτυπο στους ιδιοκτήτες σπιτιών που τα κρατούν κλειστά είτε για προσωπικούς λόγους είτε επειδή δεν έχουν τα χρήματα να τα ανακαινίσουν. Επίσης, πολλοί ιδιοκτήτες δεν επιθυμούν να επιστρέψουν στην μακροχρόνια μίσθωση λόγω του ότι ως καταλύματα Airbnb είναι μακράν πιο προσοδοφόρα.

Τα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα έρευνα της Grant Thornton για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, δείχνει πως η διαφορά ανάμεσα στις τιμές μακροχρόνιας και βραχυχρόνιας ενοικίασης μπορεί να φτάσει ακόμα και το 900% στις τουριστικές περιοχές.

Επίσης, ένα μέρος των ενοικιαστών σήμερα δεν πληρώνουν τα ενοίκια. Πρόβλημα βέβαια που αναμένεται να αντιμετωπιστεί με τον νέο «Τειρεσία» που ετοιμάζει η κυβέρνηση και έχει ως στόχο οι ιδιοκτήτες να αποφεύγουν όσους αφήνουν απλήρωτα ενοίκια και λογαριασμούς.

Στη σωστή κατεύθυνση φαίνεται ωστόσο ότι είναι το νέο πρόγραμμα ύψους 400 εκατομμυρίων που αφορά δάνεια έως 20.000 ευρώ με μηδενικό επιτόκιο με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση χιλιάδων παλαιών κατοικιών. Εξάλλου, ιδιαίτερα παλαιό και ενεργοβόρο είναι σήμερα σχεδόν το σύνολο του κτιριακού αποθέματος της Ελλάδας, καθώς το 60% των κτιρίων ανήκει στις χαμηλότερες ενεργειακές κατηγορίες (E-G) και πάνω από τα μισά έχουν κατασκευαστεί πριν από το έτος 1980, επομένως στερούνται θερμομόνωσης.

Οι κτιριακές υποδομές ευθύνονται εξάλλου για περίπου το 40% της κατανάλωσης ενέργειας, συνεισφέροντας περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρει το νέο αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), στόχος της Ελλάδας είναι η μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας στα κτίρια του οικιακού τομέα κατά 16% έως το έτος 2030 και κατά 20% – 22% έως το έτος 2035.

Βέβαια, αντικείμενο μελλοντικής διαμάχης ανάμεσα στην αγορά και στην κυβέρνηση φαίνεται ότι θα είναι η απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη στις συμβάσεις μέσω πλατφορμών να ενισχύσει ένα αυξημένο τέλος και να απαγορεύσει κάθε νέα βραχυχρόνια μίσθωση στα τρία κεντρικά δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας για τουλάχιστον ένα χρόνο.

Επαγγελματίες της αγοράς ήδη εκφράζουν φόβους ότι θα ενισχυθεί με αυτόν τον τρόπο η παραοικονομία στην αγορά των ακινήτων, θα μειωθούν ραγδαία τα έσοδα της ελληνικής οικονομίας, ενώ υποστηρίζουν ότι στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας θα ανεβούν περισσότερο οι τιμές των σπιτιών. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι επιτέλους το κέντρο της πόλης θα «αναπνεύσει» και θα αυξηθούν τα ακίνητα για μακροχρόνια μίσθωση.