Μετά την ανάλυση των στοιχείων από τις φορολογικές δηλώσεις του 2024 (εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2023) έγινε γνωστό πως οι μισθωτοί παραμένουν οι πιο πλούσιοι Έλληνες. Έπειτα, έρχονται οι ελεύθεροι επαγγελματίες κυρίως λόγω της αλλαγής του τρόπου φορολόγησής τους (τεκμαρτός προσδιορισμός) και όχι επειδή δήλωσαν υψηλότερα εισοδήματα, ενώ οριακά πιο κάτω βρίσκονται οι συνταξιούχοι.
Το συνολικό ποσό που εισέπραξε επιπλέον το δημόσιο από τον νέο τρόπο φορολόγησης το 2024, σε σχέση με το 2023, ανέρχεται σε περίπου 440 εκατ. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα συμπεράσματα είναι ότι όλες οι κατηγορίες φορολογουμένων δήλωσαν υψηλότερο εισόδημα, με εξαίρεση τους ελεύθερους επαγγελματίες που φορολογήθηκαν με τον τεκμαρτό προσδιορισμό του εισοδήματός τους.
Άξιο αναφοράς είναι επίσης το γεγονός ότι μόλις 263 άτομα αμφισβήτησαν το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης, ποσοστό 0,006% των υπόχρεων βάσει του τεκμηρίου. Σύμφωνα με πηγές από το Υπουργείο Οικονομικών, τα αποτελέσματα της εκκαθάρισης δείχνουν ότι ο νέος νόμος για τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών επέβαλε ένα δικαιότερο σύστημα κατανομής των φόρων και πέτυχε τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
Από την εκκαθάριση των εφετινών δηλώσεων προκύπτει αύξηση στα εισοδήματα τόσο των μισθωτών και των συνταξιούχων όσο και των ελεύθερων επαγγελματιών. Ωστόσο, οι ελεύθεροι επαγγελματίες που καλύπτονται από το τεκμήριο δήλωσαν εφέτος λιγότερα εισοδήματα σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ όσοι το ξεπερνούσαν δήλωσαν αυξημένα εισοδήματα.
Ειδικότερα:
- Οι φορολογούμενοι που εμπίπτουν στο τεκμήριο δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 3.215 ευρώ (268 ευρώ τον μήνα).
- Οι φορολογούμενοι που δεν εμπίπτουν στο τεκμήριο δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 15.013 ευρώ (1.251 ευρώ τον μήνα).
Με βάση τα στοιχεία που προκύπτουν από την ανάλυση των εισοδημάτων των τριών κύριων κατηγοριών (μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες), το μέσο δηλωθέν εισόδημα είναι:
- Για τους μισθωτούς: 16.470 ευρώ.
- Για τους ελεύθερους επαγγελματίες: 13.901 ευρώ.
- Για τους συνταξιούχους: 13.333 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δηλωθέντα εισοδήματα δεν καλύπτουν τα ήδη ισχύοντα τεκμήρια διαβίωσης για την κατηγορία των ελεύθερων επαγγελματιών, σε αντίθεση με τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους. Η επιβολή του τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης δείχνει ότι το μέσο τεκμήριο δαπανών διαβίωσης για τους επιχειρηματίες μειώνεται, υποδεικνύοντας ότι το υπολογισθέν ελάχιστο εισόδημα καλύπτει επαρκώς τις δαπάνες διαβίωσης.
Όσον αφορά τον μέσο φόρο, παρατηρείται για πρώτη φορά ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες με μέσο φόρο 2.472 ευρώ ξεπερνούν τους μισθωτούς, για τους οποίους ο μέσος φόρος ανέρχεται σε 1.816 ευρώ.
Αναλυτικά:
- Ο μέσος φόρος για τους ελεύθερους επαγγελματίες που καλύπτονται από το τεκμήριο ανέρχεται σε 1.733 ευρώ.
- Ο μέσος φόρος για τους ελεύθερους επαγγελματίες που ξεπερνούν το τεκμήριο ανέρχεται σε 3.423 ευρώ.
Η μέση συνολική επιβάρυνση, συμπεριλαμβανομένου του τέλους επιτηδεύματος (το οποίο έχει μειωθεί κατά 50%), ανέρχεται σε 1.733 ευρώ συν 325 ευρώ (τέλος επιτηδεύματος), δηλαδή 2.058 ευρώ για όσους καλύπτονται από το τεκμήριο, και σε 3.748 ευρώ (3.423 ευρώ + 325 ευρώ) για όσους το υπερβαίνουν.
Σε σύγκριση με το 2023, ο μέσος φόρος των ελευθέρων επαγγελματιών που υπάγονται στο τεκμήριο σύμφωνα με το προηγούμενο καθεστώς ήταν 595 ευρώ συν 650 ευρώ τέλος επιτηδεύματος, δηλαδή 1.245 ευρώ. Επομένως, ο μέσος επιπλέον φόρος ανέρχεται σε 813 ευρώ ετησίως.
Ο επιπλέον φόρος που καλούνται να πληρώσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες που δεν καλύπτονται από το τεκμήριο ανέρχεται σε 147 ευρώ, συνοδευόμενος από συνολική αύξηση εισοδημάτων 277 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με πηγές από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με την επικείμενη κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, ο μέσος φόρος των ελεύθερων επαγγελματιών που καλύπτονται από το τεκμήριο θα ανέρχεται στα 1.733 ευρώ, δηλαδή θα είναι κατά 83 ευρώ μικρότερος από αυτόν του μέσου μισθωτού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν την ψήφιση του νέου νόμου, το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών δήλωνε εισόδημα κάτω από τον κατώτατο μισθό. Την ίδια στιγμή, το 4% των ελευθέρων επαγγελματιών (μόλις 29.000) πλήρωνε το 50% των φόρων που αναλογούσαν στην κατηγορία, ενώ 172.000 ελεύθεροι επαγγελματίες πλήρωναν φόρο λιγότερο από 500 ευρώ το χρόνο.
Ελάχιστοι αμφισβήτησαν το τεκμήριο
Άξιο αναφοράς είναι επίσης το γεγονός ότι, παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν από αρκετούς για το νέο τρόπο φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, ελάχιστοι προχώρησαν στην αμφισβήτησή του, όπως είχαν δικαίωμα.
Από τα στοιχεία προκύπτει ότι πρόθεση αμφισβήτησης του τεκμηρίου δήλωσαν 4.357 φυσικά πρόσωπα από τα 401.072 (ποσοστό 1,08%) που εκκαθαρίζονται βάσει άρθρου 28Α, σε σύνολο 712.649 επιτηδευματιών (ποσοστό 0,61%).
Ωστόσο, από αυτούς, ελάχιστοι ελεύθεροι επαγγελματίες προχώρησαν τελικά σε αίτηση αμφισβήτησης του τεκμηρίου. Μέσω της ειδικής εφαρμογής για το άρθρο 28Α, έχουν γίνει 366 υποβολές για την παρ. 3 (αμφισβήτηση για αντικειμενικούς λόγους) και 263 υποβολές για την παρ. 4 (αμφισβήτηση με αίτημα διενέργειας ελέγχου), γεγονός που αποδεικνύει ότι δεν παρατηρούνται μεγάλα φαινόμενα αδικίας από το νέο σύστημα.
Το αποτέλεσμα των φορολογικών δηλώσεων σχολίασαν οι ίδιες πηγές του Υπουργείου, αναφέροντας ότι ο νέος τρόπος φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών αποτελεί ένα δικαιότερο σύστημα φορολόγησης, καθώς, μετά από πολλά χρόνια, μισθωτοί και συνταξιούχοι θα πληρώσουν χαμηλότερο φόρο από τους ελεύθερους επαγγελματίες, χωρίς οι τελευταίοι να επιβαρύνονται υπέρμετρα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
