Μια σειρά από αποφάσεις που αφορούν στην εθνική στρατηγική για τον θαλάσσιο χώρο, καθώς και στην περαιτέρω αμυντική θωράκιση της Ελλάδας έλαβε το ΚΥΣΕΑ στη συνεδρίασή του την Τετάρτη (16/4), στέλνοντας αποφασιστικό μήνυμα προσήλωσης στο Διεθνές Δίκαιο, έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων.
Η Ελλάδα καταθέτει τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μια εκκρεμότητα από το μακρινό 2014, με το υπουργείο Εξωτερικών να τονίζει ότι «πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία, καθώς για πρώτη φορά η χώρα μας θέτει τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου. Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός συνιστά ένα ολιστικό χωροταξικό πλαίσιο και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας».
Κυβερνητικές πηγές διαμηνύουν ότι η Ελλάδα κλείνει εκκρεμότητες του παρελθόντος και υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη, με το Υπουργείο Εξωτερικών να ξεκαθαρίζει ότι η Αθήνα συνεχίζει να επιδιώκει το διάλογο.
Η δημοσίευση του χάρτη έρχεται σε συνέχεια των εξελίξεων με τις έρευνες για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου-Ισραήλ.
Από εκεί και πέρα, η κίνηση της Αθήνας φέρνει ξανά στην επιφάνεια τις δομικές διαφορές με την Τουρκία όσον αφορά το μείζον ζήτημα οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών.
Η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν δικαίωμα σε ΑΟΖ, ενώ η τουρκική υφαλοκρηπίδα φτάνει έως τη μέση του Αιγαίου, καθώς η οριοθέτηση πραγματοποιείται με βάση της ηπειρωτικές ακτές των δύο κρατών. Πυξίδα της Τουρκίας είναι το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο αγνοεί όχι μόνο το Δίκαιο της Θάλασσας αλλά και τις νόμιμες συμφωνίες μεταξύ των κρατών της Ανατολικής Μεσογείου.
Παράλληλα, κατά τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ επιβεβαιώθηκε η βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης για τη συνέχιση της ενίσχυσης της αμυντικής ισχύος της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, εγκρίθηκε ο Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών για την περίοδο 2025-2036, ενώ ανακοινώθηκε και η απόκτηση τέταρτης φρεγάτας Belhara, ενισχύοντας περαιτέρω τη στρατηγική αποτρεπτική ικανότητα των Ενόπλων Δυνάμεων.
Τι περιλαμβάνει ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός
Ο σχεδιασμός, που αποτελεί πλέον και κομμάτι του ευρωπαϊκού κεκτημένου, περιλαμβάνει 4 χωρικές ενότητες. Στην χωρική ενότητα 4, αντανακλάται η οριοθέτηση Ελλάδος – Ιταλίας του 1977, αλλά και του 2020, η οποία περιλαμβάνει την αιγιαλίτιδα ζώνη των νησιών στα 12 ναυτικά μίλια μετά την τελευταία επέκταση. Στην χωρική ενότητα 1 που περιλαμβάνει τα νησιά του βόρειου και του νότιου Αιγαίου, εκτός από την αιγιαλίτιδα ζώνη στα νησιά που βρίσκεται στα 6 ναυτικά μίλια, με αναφαίρετο το δικαίωμα της επέκτασης στα 12 ναυτικά μίλια εν ευθέτω χρόνο, καταγράφεται και η μέση γραμμή ως το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας, στα σημεία που η χώρα θα συνάψει ενδεχομένως στο μέλλον συμφωνίες οριοθέτησης με τα γειτονικά κράτη. Ακόμη, λαμβάνεται υπόψη και η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία οριοθέτησης του 2020.
Τα νησιά του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου απεικονίζονται στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό με πλήρη επήρεια, όπως και στην περίπτωση του Καστελλορίζου.
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτελεί ταυτόχρονα και οδικό χάρτη για την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μάλιστα, προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς για να ολοκληρωθεί ο διεθνής διαγωνισμός μέχρι το τέλος του Αυγούστου, μετά και την εκδήλωση ενδιαφέροντος για έρευνες από την Chevron στα οικόπεδα 1 και 2, νότια της Κρήτης. Ήδη από το 2019 η Exxon Mobil διαχειρίζεται τα οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης.
«Η εθνική στρατηγική και ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός είναι μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία για την χώρα μας» τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης (16/4).
«Αποτυπώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις θαλάσσιες ζώνες. Την αλιεία, τον τουρισμό, τις θαλάσσιες μεταφορές, πάντα όμως με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για πρώτη φορά η ελληνική πολιτεία έρχεται και οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις για τις θαλάσσιες ζώνες σε όλο το εύρος της δικαιοδοσίας μας, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών μας δεσμεύσεων και πάντα σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας και το Διεθνές Δίκαιο. Είναι η πρώτη φορά που σε ένα επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της ΕΕ αποτυπώνεται η ελληνική υφαλοκρηπίδα, με τρόπο που υπάρχει επήρεια πλήρης στις θαλάσσιες ζώνες των νησιών μας. Είναι ένας χάρτης που θα μας συνοδεύει, είναι μια παρακαταθήκη για το μέλλον. Είναι κάτι που κλείνει μια εκκρεμότητα πολλών ετών», πρόσθεσε.
«Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε. Το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότι κάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη. Η Ελλάδα επιθυμεί θετικό κλίμα στις σχέσεις με την Τουρκία», αναφέρει το ΥΠΕΞ.
Προσφυγή στη Χάγη «έδειξε» ο Γιώργος Γεραπετρίτης
«Η Ελλάδα ψηλώνει και μεγαλώνει το διπλωματικό της αποτύπωμα» τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε συνέντευξη του, αναφερόμενος στην πράξη συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο, με την οποία εξειδικεύεται και αποτυπώνεται σε χάρτη ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) της χώρας, που εκδόθηκε σήμερα με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια Υπουργεία.
Ο κ. Γεραπετρίτης χαρακτήρισε τη Μεγάλη Τετάρτη ως «μια πολύ σπουδαία μέρα για την Ελλάδα γιατί πρώτη φορά καταγράφονται τα απώτατα όρια της υφαλοκρηπίδας της» και μιλώντας στον ΣΚΑΙ τόνισε ότι η χώρα μας βαδίζει με βάση το διεθνές δίκαιο. Είπε, επίσης, ότι ήταν αναμενόμενη η εξέλιξη αφού είναι γνωστό ότι υπάρχει μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που υποχρέωνε τη χώρα μας να εκδόσεις τους χάρτες έως τις 27 Απριλίου.
Αναφερόμενος και σε αντίστοιχο χάρτη που εξέδωσε η Τουρκία, είπε πως εάν έχουμε δυο διαφορετικές εκδοχές, «υπάρχει ο δρόμος του συνυποσχετικού, για να επιλυθεί η διαφορά αυτή για τον καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης», «δείχνοντας» με τον τρόπο αυτό το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η αντίδραση της Τουρκίας
Η Τουρκία πιστή στην αναθεωρητική λογική δήλωσε πως θα καταθέσει τον δικό της θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στον ΟΗΕ.
«Ορισμένες από τις περιοχές που καθορίζονται στον “Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό” (DMP) που έχει κηρυχθεί από την Ελλάδα, σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της χώρας μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Τονίζουμε για άλλη μια φορά ότι οι μονομερείς ενέργειες και διεκδικήσεις της Ελλάδας δεν θα έχουν νομικές συνέπειες για τη χώρα μας», αναφέρει μεταξύ άλλων το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό που ανακοίνωσε η Ελλάδα.
Η χώρα μας, πάντως, είχε προθεσμία έως τις 27 Απριλίου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να καταθέσει τον σχεδιασμό, πράγμα που μάλλον δεν πέρασε απαρατήρητο από την Τουρκία.
Τουρκία: Ακαδημαϊκή μελέτη ο χάρτης της Τουρκίας
Χάρτης που «κόβει» το Αιγαίο στα δύο, παρουσιάστηκε από Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην Τουρκία. Πρόκειται για ακαδημαϊκή μελέτη ανέφερε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu.
«Εμβαθύνεται η Γαλάζια Πατρίδα. Επιλογή η μέση γραμμή του Αιγαίου. Το μισό Αιγαίο θα περιλαμβάνει την τουρκική πλευρά», σύμφωνα με το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της τουρκικής εφημερίδας Milliyet. Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι έχει ολοκληρωθεί η σύνταξη του θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας» και η Τουρκία έχει επιλέξει την μέση γραμμή του Αιγαίου ως σύνορο. Αυτό σημαίνει ότι η γειτονική χώρα διεκδικεί την μισή πλευρά του Αιγαίου.
Ωστόσο η τουρκική εφημερίδα σημειώνει ότι ο χάρτης δεν αποτελεί επίσημη θέση του τουρκικού κράτους, αλλά επιστημονική και νομική προσέγγιση. «Ετοιμάστηκε επιστημονικός χάρτης που σχεδιάζει τα σύνορα της Τουρκίας με την Ελλάδα στο Αιγαίο. Στο Αιγαίο Πέλαγος, όπου υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών χωρών λήφθηκε ως σύνορο. Αναφέρθηκε ότι ο χάρτης της Γαλάζιας Πατρίδας δεν αποτελεί επίσημο όριο θαλάσσιας δικαιοδοσίας που δεσμεύει το κράτος και αποτελεί επιστημονική και νομική μελέτη. Το επόμενο βήμα θα είναι η ΤΔΒΚ και ο χωροταξικός της θαλάσσιος σχεδιασμός», αναφέρει η Milliyet.
Οι αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης
Βολές κατά της κυβέρνησης εξαπέλυσαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
«Έπρεπε να προηγηθεί μια ευρωπαϊκή καταδίκη και ένας τουρκικός χάρτης, για να υποβάλει η κυβέρνηση με πολυετή καθυστέρηση τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της χώρας», σημειώνουν σε ανακοίνωση τους ο Δημήτρης Μάντζος, υπεύθυνος Κ.Τ.Ε. Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ο Μανώλης Χριστοδουλάκης, υπεύθυνος Κ.Τ.Ε. Περιβάλλοντος.
«Για καθυστερημένη κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού που υπακούει σε εσωκομματικές, μικροπολιτικές επιδιώξεις», κατηγόρησε την κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
«Ο πολυδιαφημισμένος «θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός» υπηρετεί μόνο τα συμφέροντα και την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων […] Δεν αποτελεί «ασπίδα» στις απαράδεκτες αξιώσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως προβάλλεται από την κυβέρνηση», επεσήμανε το ΚΚΕ.
«Η κυβέρνηση της ΝΔ επέλεξε τις Άγιες Ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας για να επιβεβαιώσει και «επί χάρτου» την πρόθεσή της να εκχωρήσει κυριαρχικά δικαιώματα», ανέφερε η Ελληνική Λύση.
Απαντώντας στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης, ο Γιώργος Γεραπετρίτης σχολίασε ότι περίμενε λιγότερη μικροψυχία. «Θα περίμενα μεγαλύτερη περισυλλογή από την αντιπολίτευση. Η Ελλάδα φροντίζει στο πεδίο τα συμφέροντά της», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ – «Πράσινο» φως για τα εξοπλιστικά
Το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, που συνεδρίασε υπό τον πρωθυπουργό, έβαλε τη σφραγίδα του στο δωδεκαετές εξοπλιστικό πρόγραμμα που οδηγεί τις Ένοπλες Δυνάμεις σε μία νέα εποχή, ενισχύοντας πολυδιάστατα τη θωράκιση της χώρας.
Με εύρος προϋπολογισμού τα 25 δισεκατομμύρια, ο μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών κινείται σε τέσσερις άξονες:
- Ενσωμάτωση νέων αμυντικών τεχνολογιών
- Συμμετοχή ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στα εξοπλιστικά προγράμματα
- Διαρκής υποστήριξη οπλικών συστημάτων
- Μέτρα ενίσχυσης διαφάνειας
Στη διάρκεια της συνεδρίασης, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας εισηγήθηκε την απόκτηση 4ης φρεγάτας FDI.
Σημαντικά προγράμματα για τον Στρατό Ξηράς, την πολεμική αεροπορία και, κυρίως το πολεμικό ναυτικό, που περιλαμβάνονται στο 12ετές πρόγραμμα αποτελούν:
- Η ασπίδα του Αχιλλέα (θόλος 5 σημείων, προστασία σε αέρα-ξηρά- θάλασσα και κάτω από αυτήν).
- Πυραυλικό πυροβολικό εμβέλειας 300 χλμ. σε νησιά / Έβρο.
- Στρατιωτικός δορυφόρος / Δικτυοκεντρικός έλεγχος.
- F-35.
- Επιπλέον φρεγάτες (Belharra & FREMM).
- Νέα υποβρύχια.
- Εκσυγχρονισμός στόλου (φρεγατών ΜΕΚΟ / υποβρυχίων 214 / Πυραυλακάτων).
- Ελικόπτερα MH60 ROMEO / Black Hawk
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ελήφθη απόφαση για την απόκτηση της 4ης Belharra. Μάλιστα ο Νίκος Δένδιας, αμέσως μετά το ΚΥΣΕΑ, προχώρησε σε δήλωση σχετικά με τις τοποθετήσεις κομμάτων της αντιπολίτευσης για δήθεν «μη ενημέρωσή τους» στην επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής, για την 4η φρεγάτα.
«Η υπόθεση της 4ης φρεγάτας αναγράφεται και περιλαμβάνεται στη Νέα Δομή Δυνάμεων, η οποία πέρασε από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων. Μάλιστα, με πιθανή ημερομηνία παράδοσής της, αν υπογραφεί η σχετική σύμβαση. Θα ήθελα λοιπόν να παρακαλέσω, τα ζητήματα της υπαρξιακής αγωνίας των κομμάτων να μένουν εκτός των θεμάτων της Εθνικής Άμυνας. Η Εθνική Άμυνα είναι κάτι στο οποίο πρέπει να ομονοούμε και να συνεννοούμαστε», τόνισε ο κ. Δένδιας.
«Όλοι οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης ήταν παρόντες στην κλειστή συνεδρίαση και γνωρίζουν την πραγματικότητα. Δεν υπήρξε καμία αναφορά για αγορά φρεγάτας Belharra στο κείμενο, που δόθηκε στα μέλη της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων», σχολίασε ο υπεύθυνος ΚΤΕ Εθνικής Άμυνας του ΠΑΣΟΚ, Μιχάλης Κατρίνης.
«Οι κλειστές συνεδριάσεις, χωρίς κάμερες και δημοσιότητα, απόρροια της απαιτούμενης εμπιστευτικότητας σε τέτοιες περιπτώσεις, προϋποθέτουν καθαρές και ειλικρινείς σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των κομμάτων», ανέφερε ο τομεάρχης Εθνικής Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, Συμεών Κεδίκογλου σχολιάζοντας την δήλωση του Νίκου Δένδια για ενημέρωση των κομμάτων περί απόκτησης 4ης φρεγάτας Belharra και πρόσθεσε: «Όταν όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν διαφορετική θέση για τα πραγματικά γεγονότα από αυτή που εκφράζει ο υπουργός, το πρόβλημα μάλλον το έχει ο ίδιος. Λυπούμαστε πραγματικά».
«Φαίνεται ότι η μνήμη του κ. Δένδια είναι επιλεκτική. Να του υπενθυμίσουμε λοιπόν ότι η Ελληνική Λύση και προσωπικά ο πρόεδρός της Κυριάκος Βελόπουλος, είχε προτείνει και πιέσει για την απόκτηση, τόσο των μαχητικών Rafale, όσο και για τις φρεγάτες Belharra, με την ταυτόχρονη σύναψη πραγματικής συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής» τονίζει η Ελληνική Λύση. «Ο κ. Δένδιας όμως κατά τα πρότυπα της ‘μειωμένης επήρειας’ που ‘εφηύρε’ ως ΥΠΕΞ, φαίνεται ότι μειώνει, τόσο το εύρος της υποτιθέμενης αμυντικής συμφωνίας, όσο και το αξιόμαχο των φρεγατών, χωρίς φυσικά να κάνει αντίστοιχες ‘εκπτώσεις’ στα δισεκατομμύρια του ελληνικού λαού» συμπληρώνει.
