- Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στην ηρωική πράξη της 5ης Οκτωβρίου 1944 και τη σημασία της για την απελευθέρωση των Δωδεκανήσων από την ιταλική κυριαρχία.
- Η επανάσταση ξεκίνησε από τις Μενετές στην Κάρπαθο και εξαπλώθηκε σε άλλα χωριά, με την υπογραφή Διακήρυξης και την ένταξη των νησιών στην ελληνική επικράτεια.
- Η ελληνική πολιτεία φροντίζει για την ασφάλεια των νησιών και η ηρωική αντίσταση των αγωνιστών της ελευθερίας τιμάται με την επίσημη αναγνώριση της 5ης Οκτωβρίου ως τοπικής αργίας.
«Η πράξη της 5ης Οκτωβρίου 1944 ήταν ηρωική, όχι μόνο διότι έσπασε αιώνες υποδούλωσης, αιώνες απόστασης από τον Ελληνισμό, από τη Μητρόπολη. Ήταν ηρωική, διότι ήλθε σε μια στιγμή, στην οποία τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα βρίσκονταν ακόμη υπό τον ζυγό της δουλείας», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε ομιλία του κατά την πρώτη ημέρα των εορταστικών εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 80 ετών από το Επαναστατικό Απελευθερωτικό Κίνημα Καρπάθου.
Στα Δωδεκάνησα, όπως υπενθύμισε, υπήρχε μια ιταλική κυριαρχία η οποία, «ήταν ιδιαιτέρως σκληρή. Ακολούθησε το υπόδειγμα των Νεότουρκων του 1909, επιβάλλοντας μια στρατηγική εξανδραποδισμού των Ελλήνων των Δωδεκανήσων, η οποία αποσκοπούσε ακριβώς να ωφελήσει τα Δωδεκάνησα, έτσι ώστε να μπορέσουν να καταστούν γνήσιες ιταλικές κτήσεις και στη συνείδηση των πολιτών». «Γι’ αυτό το λόγο η ιταλική κυριαρχία είχε εμπεδωθεί, όπου απαιτήθηκε, με πολύ σκληρή βία», σημείωσε.
Ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε πως η Ιταλία δύο φορές μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την επικράτηση των Συμμάχων, μεταξύ των οποίων ήταν και η Ελλάδα, υπέγραψε να εγκαταλείψει την κυριαρχία των Δωδεκανήσων: Το 1919 με τη συμφωνία Βενιζέλου-Tittoni και το 1920 με τη Συνθήκη των Σεβρών. «Πλην όμως και στις δύο περιπτώσεις υπαναχώρησε από τη συμφωνία αυτή, γιατί για την Ιταλία ήταν μια στρατηγική επιλογή να έχει τον έλεγχο των Δωδεκανήσων. Και αυτό αναδεικνύει ακόμη περισσότερο το πόσο σύνθετη άσκηση ήταν να υπάρξει η εξέγερση αυτή», ανέφερε και πρόσθεσε:
«Και μάλιστα κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ακόμη και όταν ετίθετο ζήτημα ιστορικό, εάν η Ιταλία θα συνέχιζε την κυριαρχία, υπήρχε η Τουρκία, η οποία εποφθαλμιούσε τα νησιά μας. Θέλω απλά να θυμίσω ότι ο ίδιος ο Στάλιν είχε δηλώσει ότι η Τουρκία έχει δικαιώματα πάνω στα Δωδεκάνησα, ενώ ακόμη και ο Winston Churchill, όταν επισκέφθηκε την Τουρκία, είχε δηλώσει ότι δεν αποκλείεται τα Δωδεκάνησα να περιέλθουν εν τέλει σε μια τουρκική κατοχή». Για τον λόγο αυτό, «η αξία της πράξης της 5ης Οκτωβρίου 1944 ήταν απαράμιλλη».
Η επανάσταση ξεκινά από τις Μενετές, καθώς «η γεωγραφική θέση προσφερόταν απολύτως, με ισχυρά οχυρωματικά έργα, τα οποία είχαν φτιάξει οι κατακτητές με υψώματα, τα οποία καθιστούσαν εξαιρετικά δύσβατη την προσπέλαση, με μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους, με πρόσβαση στην ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια, σε λιμάνια και στο αεροδρόμιο».
«Ήταν σχεδόν νομοτελειακό να ξεκινήσει από εδώ. Ήταν όμως και μια πράξη ηρωισμού του συγκεκριμένου χωριού, το οποίο, όπως και όλη η Κάρπαθος, απομονωμένη από την υπόλοιπη Ελλάδα, ένα νησί το οποίο βρίσκεται μακριά από οποιαδήποτε άλλη νησιωτική συστάδα, έδειξε με τον τρόπο αυτό το πώς θα έπρεπε να αντιλαμβανόμαστε την ειρήνη και την ελευθερία».
«Ξεκινώντας από εδώ, από την Επαναστατική Επιτροπή, το μήνυμα της επανάστασης μεταλαμπαδεύεται στα υπόλοιπα χωριά, στη γειτονική Αρκάσα, στις Πυλές και βεβαίως στην τότε διπλωματική νησίδα, το Απέρι, όπου έγιναν και όλες οι συζητήσεις σχετικά με την διαδοχή και όπου εν τέλει υπεγράφη και η Διακήρυξη», σημείωσε.
«Διακήρυξη, που για πρώτη φορά στα Δωδεκάνησα αναφέρεται στην ενσωμάτωση αυτοδύναμα της νήσου Καρπάθου, με την υπόλοιπη Ελλάδα, μέχρις ότου τελικώς αναληφθεί και επισήμως η εξουσία με τα δύο βρετανικά πολεμικά πλοία, τα οποία έρχονται στο λιμάνι της Καρπάθου στις 17 Οκτωβρίου για να πιστοποιήσουν το θαύμα. Διότι όλοι θεωρούσαν ότι επρόκειτο για θαύμα».
Όπως ανέφερε, το βράδυ της 5ης Οκτωβρίου «το BBC σε μια αποστροφή, η οποία έχει μείνει ιστορική αναφέρεται στο γεγονός της επανάστασης της Καρπάθου με τα λόγια ότι δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία, όπου ένας τέτοιος μικρός τόπος με ίδια μέσα αποβάλλει τον κατακτητή και για τον λόγο αυτό επαινεί τη νήσο για το κατόρθωμα αυτό». «Σε αυτόν τον ιερό τόπο, σε αυτό το νησί, βρήκαν καταφύγιο χιλιάδες Δωδεκανήσιοι, οι οποίοι θέλησαν να φύγουν από τον ζυγό του κατακτητή και να βρουν την ελευθερία τους».
Η Κάρπαθος, όπως τόνισε, «υποδέχθηκε έναν πολύ μεγάλο αριθμό συμπατριωτών μας. Έως ότου στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων το 1946 είχαμε και επισήμως την ένταξη και την ενσωμάτωση των νησιών της Δωδεκανήσου στην ελληνική επικράτεια, η οποία ολοκληρώθηκε με την Συνθήκη των Παρισίων του 1947».
«Το υπόδειγμα της Επανάστασης της Καρπάθου, είναι εκείνο το οποίο μας οδηγεί», σημείωσε και πρόσθεσε: «Το υπόδειγμα που μας άφησαν οι επαναστάτες της 5ης Οκτωβρίου του 1944 μένει ζωντανό και είναι εκείνο, το οποίο μας οδηγεί και θα μας οδηγεί για πάντα».
«Εν μέσω μιας κατάστασης διεθνούς, η οποία είναι εξαιρετικά σύνθετη, εξαιρετικά δύσκολη, εξαιρετικά ρευστή, από έναν τόπο, που βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μίλια από εκεί που σήμερα είναι το επίκεντρο μιας σύρραξης που δεν έχει γνωρίσει προηγούμενο η περιοχή μας. Η ελληνική πολιτεία φροντίζει για την ασφάλεια των νησιών και θα φροντίζει πάντοτε για την ευημερία τους».
«Εδώ η καρδιά της Ελλάδας χτυπά πιο δυνατά. Σε όλα τα Δωδεκάνησα, σε όλες τις ακριτικές τοποθεσίες της χώρας μας, η καρδιά και η ψυχή η ελληνική χτυπάει ακόμη πιο δυνατά». «Η 5η Οκτωβρίου είναι μια μεγάλη στιγμή της τοπικής και της ελληνικής ιστορίας», σημείωσε.
Με απόφαση και πρωτοβουλία του Υπουργού Εσωτερικών και με διάταγμα που θα υπογράψει η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, από του χρόνου θα λογίζεται επισήμως τοπική αργία η 5η Οκτωβρίου, έτσι ώστε να αποδίδονται εκείνα τα οποία αρμόζουν στους αγωνιστές της ελευθερίας, «αλλά να μαθαίνουμε και να διαιωνίζουμε ένα ακόμη πιο δυνατό μήνυμα, ότι η ψυχή η ελληνική δεν υποχωρεί ποτέ», ανέφερε ο υπουργός Εξωτερικών.
«Οι ηρωικοί συμπατριώτες μας από το γειτονικό χωριό της Αρκάσας ανέλαβαν μια αποστολή σχεδόν αυτοκτονίας. Να μεταφέρουν το μήνυμα της επανάστασης στο Συμμαχικό Στρατηγείο του Καΐρου, εκκινώντας με μια βάρκα πολύ αμφίβολης ακεραιότητας και δυνατότητας, πλέοντας με ταχύτητα ελάχιστη, σχεδόν 2,5 μίλια, αντιλαμβανόμενη τους κινδύνους και παραταύτα αποδεχόμενη τον κίνδυνο ζωής για να μπορέσει να μεταφερθεί το μήνυμα και να υπάρχει μια πλήρης ανάληψη εξουσίας από την συμμαχική διοίκηση».
Εκεί, ανέφερε, υπήρξαν καιρικές συνθήκες και φαινόμενα τα οποία ήταν εξαιρετικά αντίξοα και πραγματικός κίνδυνος ζωής. «Παρά ταύτα, οι ήρωες που βρίσκονταν στη βάρκα εκείνη συνέχισαν την πορεία τους. Δεν δείλιασαν, δεν σκέφτηκαν ποτέ να γυρίσουν πίσω. Και τότε ο μεταξύ των επιβαινόντων, ο Λάζαρος Κοσμάς είπε μια μεγάλη κουβέντα: “Εμπρός, μόνο εμπρός είναι ο σκοπός μας”. Και αυτό είναι το δικό μας υπόδειγμα, αλλά είναι και η υπόσχεσή μας για το σήμερα και για τις μελλοντικές γενιές των Ελλήνων», κατέληξε.
