Κυρ. Μητσοτάκης από Βρυξέλλες: Έκτακτη Σύνοδος της ΕΕ για την Ασφάλεια στις 3 Φεβρουαρίου, με ελληνική πρωτοβουλία

Σε δηλώσεις προχώρησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τις Βρυξέλλες, μετά τις εργασίες της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Η σταθεροποίηση της Συρίας έχει πολύ μεγάλη σημασία για όλη την Ευρώπη καθώς μπορεί να δρομολογηθεί η επιστροφή των προσφύγων σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

«Πιστεύω ότι αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει όλους και πιστεύω ότι θα έπρεπε να ενδιαφέρει και την Τουρκία, είναι η υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και η δυνατότητα να προκύψει ένα καινούργιο καθεστώς με δημοκρατική νομιμοποίηση, το οποίο πρώτα και πάνω απ΄ όλα θα σέβεται τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων», εξήγησε ο πρωθυπουργός.

Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως «η Ευρώπη συνολικά, αλλά και η Ελλάδα έχει έναν λόγο ακόμα να επιζητεί μια σταθερότητα στη Συρία, διότι αυτή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να μπορέσουν να αρχίσουν να επιστρέφουν πρόσφυγες από την Ευρώπη στη Συρία».

Υπενθύμισε πως «κατά την άποψη της Ελλάδος αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο και άκυρο».

O κ. Μητσοτάκης είπε σχετικά με την συμφωνία των Πρεσπών πως υπάρχει ανάγκη του απόλυτου σεβασμού στις διεθνείς συμφωνίες.

Για την ευρωπαΐκή άμυνα, τόνισε, «χαίρομαι διότι κατόπιν και δικής μου πρότασης θα υπάρχει μια έκτακτη Σύνοδος Κορυφής η οποία θα λάβει χώρα στις 3 Φεβρουαρίου με αντικείμενο αποκλειστικά και μόνο την ευρωπαϊκή άμυνα».

Πρόσθεσε πως, «Οι θέσεις της Ελλάδος είναι γνωστές δε χρειάζεται να της επαναλάβω. Η τεράστια γεωπολιτική ένταση την οποία αντιμετωπίζουμε απαιτεί και μία πολιτική αφύπνιση η οποία θα μπορεί να κινηθεί σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα, απαιτείται κινητοποίηση και ευρωπαϊκών πόρων όπως έχω γράψει και εξηγήσει πολλές φορές, ένα ευρωπαϊκό αμυντικό ταμείο».

Σχετικά με την στήριξη στην Ουκρανία ανέφερε ότι: «εξακολουθούμε να στηρίζουμε την Ουκρανία όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και οικονομικά, διότι θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στην Ουκρανία να διαπραγματευτεί μία ενδεχόμενη ειρήνη με τη Ρωσία με τους δικούς της όρους και στον χρόνο τον οποίον η ίδια θα επιλέξει, όχι όμως σε συνθήκες αδυναμίας».

Αναλυτικά οι δηλώσεις:

Eρώτηση: Θα θελα να ξεκινήσουμε από την Ουκρανία. Ήταν από τα βασικά θέματα της Συνόδου. Θα ήθελα να ρωτήσω πόσο μακριά είναι έτοιμη να φτάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να μην κερδίσει η Ρωσία ή για να κερδίσει η Ουκρανία; Και πώς αυτό το μέτωπο της Ουκρανίας και της Ρωσίας επηρεάζει και τις ευρωατλαντικές σχέσεις, τις σχέσεις της Ευρώπης με την νέα διακυβέρνηση Τραμπ.

Απάντηση: «Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αποτυπώθηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, παραμένει σταθερή. Εξακολουθούμε να στηρίζουμε την Ουκρανία όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και οικονομικά, διότι θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στην Ουκρανία να διαπραγματευτεί μία ενδεχόμενη ειρήνη με τη Ρωσία με τους δικούς της όρους και στον χρόνο τον οποίον η ίδια θα επιλέξει, όχι όμως σε συνθήκες αδυναμίας. Από εκεί και πέρα, δεν γνωρίζω ποια θα είναι η πολιτική του Αμερικανού προέδρου απέναντι στο ζήτημα της Ουκρανίας. Αυτό που ξέρω είναι ότι τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αποτυπώνουν ότι η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ζήτημα αυτό δεν έχει αλλάξει».

Eρώτηση: Κύριε Πρόεδρε, ξέρουμε ότι συζητήσατε για το θέμα της Συρίας στο δείπνο και θέλω να ρωτήσω κατά πόσον προβληματίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και την ελληνική κυβέρνηση η αυξανόμενη επιρροή που φαίνεται πως έχει η Τουρκία πλέον στη Δαμασκό. Αν αυτό κατ εσάς θα δημιουργήσει πρόβλημα και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, εν όψει και του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Άγκυρα στις αρχές του έτους. Γιατί θυμόμαστε πολύ καλά πως η Τουρκία και με ένα καθεστώς ανδρείκελο στη Λιβύη πριν από τρία χρόνια επεχείρησε το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Και θέλω να ρωτήσω κατά πόσον ανησυχείτε μήπως συμβεί κάτι ανάλογο με τη Συρία αυτή τη φορά.

Απάντηση: «Κατ’ αρχάς, εκφράσαμε την ικανοποίησή μας για το γεγονός ότι ένα στυγνό καθεστώς, το οποίο τις τελευταίες εβδομάδες, τις τελευταίες μέρες ουσιαστικά μάθαμε το επίπεδο της και την ένταση της βίας που χρησιμοποιούσε για να καταπνίξει ουσιαστικά το συριακό λαό ότι το καθεστώς αυτό κατέρρευσε, είναι επί της αρχής μια θετική εξέλιξη.

Πιστεύω ότι αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει όλους και πιστεύω ότι θα έπρεπε να ενδιαφέρει και την Τουρκία, είναι η υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και η δυνατότητα να προκύψει ένα καινούργιο καθεστώς με δημοκρατική νομιμοποίηση, το οποίο πρώτα και πάνω απ όλα θα σέβεται τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων. Γνωρίζετε καλά ότι βρέθηκα στον Λίβανο πριν από λίγες μέρες συναντήθηκα με τον Πατριάρχη της Αντιόχειας. Η Ελλάδα έχει έναν σημαντικό ρόλο να παίξει ως θα έλεγα ο πνευματικός προστάτης και του Πατριαρχείου Αντιοχείας, αλλά και κατά προέκταση όλων των Ελληνορθόδοξων που κατοικούν και στη Συρία και στο Λίβανο.

Και το πρώτο μέλημα αυτή τη στιγμή είναι ακριβώς η ασφάλειά τους και να μη βρεθούμε αντιμέτωποι με καινούργιες προσφυγικές ροές, ως αποτέλεσμα ανθρώπων που αισθάνονται ότι δεν είναι ασφαλείς με την καινούργια κατάσταση. Και βέβαια θα σας έλεγα ότι η Ευρώπη συνολικά, αλλά και η Ελλάδα έχει έναν λόγο ακόμα να επιζητεί μια σταθερότητα στη Συρία, διότι αυτή είναι η απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να μπορέσουν να αρχίσουν να επιστρέφουν πρόσφυγες από την Ευρώπη στη Συρία.

Σε συνθήκες ασφάλειας, προφανώς δεν είμαστε ακόμα εκεί και είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα. Όμως είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε συμπεράσματα ακόμα για τον ρόλο της Τουρκίας στη Συρία και ποιες μπορεί να είναι οι μελλοντικές προεκτάσεις της τουρκικής ανάμειξης σε μια χώρα την οποία θυμίζω ότι έχει σύνορα. Είναι γειτονική χώρα η Τουρκία με τη Συρία».

Eρώτηση: Κύριε Πρόεδρε, αν μου επιτρέπετε μια ερώτηση Follow up στην ερώτηση του Σπύρου Μουρελατου. Τέθηκε από εσάς και τον Κύπριο Πρόεδρο ο κίνδυνος, όπως αποτυπώθηκε σε δηλώσεις του Χουλουσί Ακάρ και μια συμφωνία Τουρκίας με τη Συρία για την ΑΟΖ, αποκλείοντας ουσιαστικά την Κύπρο κατά την κατά το παράδειγμα του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Και μια ακόμα ερώτηση για το Κυπριακό, αν και εν μέρει απαντήσατε. Η Ελλάδα σκοπεύει να προχωρήσει σε επιστροφές Σύρων προσφύγων και με ποιο τρόπο; Με ποια διαδικασία μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο;

Απάντηση: «Καταρχάς να θυμίσω, ότι όχι μόνο κατά την άποψη της Ελλάδος αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο και άκυρο. Και προφανώς και εγώ και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ενημερώσαμε τους ομολόγους μας για αυτές τις συζητήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, ότι θα μπορούσε να καθοριστεί κάποιου είδους Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, η οποία να παραγνωρίζει τα αναμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Άρα υπήρξε μία ενημέρωση για κάτι το οποίο όμως σε αυτό το επίπεδο, απλά μέχρι σήμερα κινείται στον κύκλο των δημοσιογραφικών πληροφοριών.

Για το ζήτημα της επιστροφής πιστεύω ότι το πρώτο το οποίο πρέπει να διερευνήσουμε είναι αν υπάρχει διάθεση για εθελοντικές επιστροφές και ταυτόχρονα να υποστηρίξουμε εκείνες τις δομές και κυρίως τις δομές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που θα εξασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι οι οποίοι θα γυρίσουν θα έχουν τουλάχιστον καλυμμένες τις βασικές τους ανάγκες.

Και βέβαια, όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχουν ουσιαστικά αναστείλει τις διαδικασίες επίδοσης αποφάσεων ασύλου σε Σύρους που βρίσκονται στην πατρίδα μας, για έναν πολύ απλό λόγο. Διότι κατά κανόνα οι αποφάσεις αυτές είχαν μία βασική αιτιολογία, μία βασική δικαιολογία γιατί ο αιτών άσυλο ζητούσε προστασία και αυτό ήταν ότι κινδυνεύει από το καθεστώς Άσαντ, το οποίο δεν υπάρχει πια.

Οπότε πρέπει να περιμένουμε λίγο να δούμε πως θα εξελιχθεί η κατάσταση. Προφανώς δεν έχει μετατραπεί η Συρία από τη μια στιγμή στην άλλη σε ασφαλή χώρα. Θα ήταν πολύ αφελές να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο. Τα δεδομένα όμως στο πεδίο σαφέστατα έχουν αλλάξει και γι’ αυτό και επαναλαμβάνω ότι η σταθεροποίηση της Συρίας δεν έχει ενδιαφέρον μόνο για την προστασία του ελληνορθόδοξου στοιχείου στη χώρα, το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Έχει και πολύ μεγάλη σημασία, για όλη την Ευρώπη, διότι με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να δρομολογηθεί μια επιστροφή ανθρώπων οι οποίοι έφυγαν από τη Συρία επειδή ακριβώς αισθάνθηκαν ότι καταδιώκονται από ένα καθεστώς το οποίο δεν υπάρχει πια».

Ερώτηση: Θα σας πάω στην κυρία Πρόεδρε, στην χθεσινή Σύνοδο Ευρωπαϊκής Ένωσης Δυτικών Βαλκανίων. Αναφερθήκατε τόσο στη Σερβία όσο και στην Αλβανία. Για τη Σερβία είπατε ότι πρέπει να της δείξουμε ότι ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια, ενώ για την Αλβανία ότι η Ελλάδα είναι ουσιαστικά ο θεματοφύλακας της ευρωπαϊκής της πορείας. Όμως είχαμε και τον ηγέτη άλλης χώρας των Δυτικών Βαλκανίων, της Βόρειας Μακεδονίας, ο οποίος από εδώ από τις Βρυξέλλες μίλησε για Μακεδόνες πολίτες και για Μακεδονία, ενώ έχει δεσμευθεί ο κ. Μίτσκοσκι ότι στις επίσημες υποχρεώσεις του κράτους θα χρησιμοποιεί την επίσημη ονομασία. Και ήθελα το σχόλιό σας.

Απάντηση: «Μπροστά μου εννοώ στη συνάντηση που είχαμε εχθές στη Σύνοδο Κορυφής, αλλά και σήμερα το πρωί που βρεθήκαμε μαζί στα πλαίσια της συνάντησης προετοιμασίας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, χρησιμοποίησε τον επίσημη και μόνη ονομασία της χώρας που είναι το Βόρεια Μακεδονία, το οποίο εξάλλου έχει και υποχρέωση να χρησιμοποιεί erga omnes, δηλαδή και στο εσωτερικό της της χώρας του. Επανέλαβα και εχθές και σήμερα την ανάγκη του απόλυτου σεβασμού στις διεθνείς συμφωνίες. Δεν θα επαναλάβω την άποψή μου για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Όμως έχω πει ότι η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να τη σεβαστεί και εξίσου υποχρεωμένη να τη σεβαστεί είναι και η γειτονική χώρα. Και αυτό προφανώς αποτελεί αναγκαία, αλλά όχι ικανή, αλλά σίγουρα αναγκαία προϋπόθεση για να ανοίξει ο ευρωπαϊκός δρόμος».

Ερώτηση: Καλησπέρα κύριε Πρόεδρε. Έχετε πολλές φορές αναφερθεί στην ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας. Είναι μια πρόταση που συνεχώς φέρνετε στο τραπέζι των εταίρων μας και θα ήθελα να ρωτήσω αν σήμερα έγινε αυτή η συζήτηση. Έχουμε μπροστά μας δύο πολέμους ανοιχτούς και κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να γίνει στο μέλλον, αν αυτή η ανάγκη καθίσταται, φαίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Αν τελικά δεν υπάρξει αυτή η διάθεση των κονδυλίων, πώς μπορεί να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή άμυνα;

Απάντηση: «Χαίρομαι διότι κατόπιν και δικής μου πρότασης θα υπάρχει μια έκτακτη Σύνοδος Κορυφής η οποία θα λάβει χώρα στις 3 Φεβρουαρίου με αντικείμενο αποκλειστικά και μόνο την ευρωπαϊκή άμυνα. Οι θέσεις της Ελλάδος είναι γνωστές, δεν χρειάζεται να τις επαναλάβω. Έχετε δίκιο όμως όταν λέτε, ότι η τεράστια γεωπολιτική ένταση την οποία αντιμετωπίζουμε απαιτεί και μια γεωπολιτική και αμυντική αφύπνιση της Ηπείρου μας, η οποία θα μπορεί να κινηθεί σε πολλά διαφορετικά επίπεδα. Εγώ θα εξακολουθώ να πιστεύω ότι απαιτείται κινητοποίηση και ευρωπαϊκών πόρων. Όπως έχω γράψει και έχω εξηγήσει πολλές φορές, προκειμένου να υπάρχει ένα – ας το πούμε – Ευρωπαϊκό Αμυντικό Ταμείο, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτεί αμυντικές δράσεις που θα αφορούν το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτό δεν είναι μια δράση ανταγωνιστική προς το προς το ΝΑΤΟ, αλλά απολύτως συμπληρωματική και ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαμε να στέλναμε και ένα μήνυμα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες και με τον πρόεδρο Τραμπ είμαι σίγουρος ότι θα πιέσουν την Ευρωπαϊκή Ενωση για παραπάνω αμυντικές δαπάνες, ότι λαμβάνουμε σοβαρά και εμείς τις ευθύνες που μας αναλογούν στο κάτω – κάτω για τη δική μας άμυνα».

Ερώτηση: Καλησπέρα κύριε Πρόεδρε. Το προσεχές Σαββατοκύριακο συγκαλείται από τον Φινλανδό πρωθυπουργό η άτυπη Σύνοδος Βορρά – Νότου. Θέλω να μου πείτε τι περιμένετε από αυτή τη Σύνοδο και πού θα επικεντρωθούν οι συζητήσεις σας.

Απάντηση: «Με την καλή ελπίδα ότι η κυρία Μελόνι, η οποία ήταν πολύ άρρωστη σήμερα, θα μπορέσει να ταξιδέψει αύριο για την εξαιρετικά κρύα Λαπωνία. Η σύνοδος αυτή, η οποία φέρνει στο ίδιο τραπέζι τη Φινλανδία, τη Σουηδία, την Ιταλία και την Ελλάδα, είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία να συζητήσουμε ακριβώς τα ζητήματα για τα οποία μίλησα πριν, για το πώς οι χώρες του Βορρά αλλά και οι χώρες του Νότου αντιλαμβάνονται τις καινούργιες αμυντικές προκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο καθένας από τη δική του οπτική γωνία, να συζητήσουμε και την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη την οποία έκανε ο τέως Φινλανδός πρόεδρος για τα ζητήματα της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και νομίζω να μάθουμε και ο ένας από τον άλλον.

Η Φινλανδία, ας πούμε, είναι μια χώρα η οποία πρωτοστατεί στην οργάνωση ολόκληρης της κοινωνίας για ζητήματα πολιτικής προστασίας, αμυντικής θωράκισης και αμυντικής ανθεκτικότητας. Οπότε πιστεύω ότι σε μια πιο χαλαρή έτσι κατάσταση, κάπου στο βορρά της παγωμένης Φινλανδίας, θα μπορέσουμε να έχουμε ουσιαστικές συζητήσεις που νομίζω ότι θα είναι αμοιβαία ωφέλιμες».