Ο «Νόμος του Μέρφι», που συνοψίζεται στη φράση «Ό,τι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει στραβά», έχει τις ρίζες του σε παρατηρήσεις του Αμερικανού μηχανικού Έντουαρντ Μέρφι, ο οποίος τον διατύπωσε ως προειδοποίηση για την πρόληψη λαθών κατά τη διάρκεια πειραμάτων αεροδιαστημικής.
Αν και αρχικά σχετίζονταν με την αποφυγή καταστροφών, ο νόμος έχει εξελιχθεί σε μια κοινή αναφορά στην ατυχία και την κακοτυχία, συχνά χρησιμοποιούμενος για να εξηγήσει τις αναποδιές της καθημερινής ζωής.
Ο Μέρφι, ωστόσο, πίστευε ότι οι αποτυχίες προκύπτουν από την έλλειψη προετοιμασίας και όχι από την τύχη, κάτι που τον εκνεύριζε καθώς η δημοφιλής ερμηνεία του νόμου απομακρύνθηκε από την αρχική του σημασία.
Πιο αναλυτικά:
Θα πρέπει να γνωστοποιηθεί πως υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που ο «Νόμος του Μέρφι» έχει ισχύ στην καθημερινότητά μας.
Η συνοπτική φράση που τον περιγράφει, δηλαδή «Ό, τι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει στραβά», δεν αντικατοπτρίζει ολόκληρο το φάσμα του. Βασικά, κάτι θα πάει στραβά αν δεν έχεις εσύ φροντίσει νωρίτερα να μην πάει. Ίσως αυτό τον εξηγεί καλύτερα.
Όταν βιαζόμαστε κυρίως, τότε δεν προβλέπουμε τι μπορεί να πάει στραβά. Ακριβώς αυτό έλεγε και ο ίδιος ο Μέρφι. Ο νόμος του ήταν ένας τρόπος πρόληψης λαθών και αναποδιών. Όμως ποιος ήταν ο Μέρφι;
Ο Έντουαρντ Μέρφι ήταν Αμερικανός μηχανικός της αεροδιαστημικής. Δούλευε σε συστήματα ασφαλείας. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δούλευε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Αμερικανικής Αεροπορίας. Κάθε μέρα όταν διάφορες δοκιμές στέφονταν από αποτυχία, τον έβρισκαν να μονολογεί «Ό, τι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει».
Ο νόμος του διατυπώθηκε για ένα συγκεκριμένο πείραμα. Είχε κατασκευάσει αισθητήρες που μετρούσαν την αντοχή του ανθρώπινου σώματος στην απότομη επιτάχυνση. Θέλησε να μετρήσει λοιπόν το σύνολο της δύναμης G (εκφράζει την επιτάχυνση που δέχεται ένα σώμα λόγω του βαρυτικού πεδίου της Γης) που θα μπορούσε να αντέξει ο πιλότος.
Μετά από πολλές αποτυχίες λοιπόν και ένα λάθος στην σύνδεση των αισθητήρων από τον βοηθό του, η πρώτη διατύπωση του «νόμου του Μέρφι» ήταν η εξής: Αν υπάρχουν δύο τρόποι να κάνεις κάτι και ο ένας εξ αυτών οδηγεί στην απόλυτη καταστροφή, τότε κάποιος θα το κάνει με αυτόν τον τρόπο.
Αργότερα, ο νόμος του απέκτησε την κοινή ερμηνεία που είναι γνωστή σήμερα. Στον Μέρφι δεν άρεσε καθόλου αυτό. Γιατί αν κάτι πάει στραβά, δεν θα πάει από μόνο του, αλλά επειδή δεν έχουμε πάρει τις απαραίτητες προφυλάξεις για να μην πάει. Το θεωρούσε έναν τρόπο επιβίωσης, την πρόβλεψη του χειρότερου σεναρίου και την αποφυγή του. Η μεταφορά του νόμου του στην καθημερινότητα, σε διάφορους τομείς που δεν είχαν καμία σχέση με το αρχικό νόημα τον εκνεύριζε αφάνταστα.
Ο Μέρφι δεν προέβλεψε όμως να διεκδικήσει τα πνευματικά δικαιώματα του νόμου του, από τον οποίο είχαν κέρδος άλλοι. Έγινε λοιπόν θύμα του ίδιου του τού αξιώματος. Η χρήση του κατέληξε να είναι ένας «οδηγός απαισιοδοξίας». Ένας νόμος όπου βασίζεται στην τύχη. Ωστόσο πάνω απ’ όλα, είναι ένας τρόπος για να υψώσεις ένα τείχος προς τα στραβά και τα απρόοπτα. Τα πιθανά σενάρια πρέπει να εξετάζονται όλα και με λεπτομέρεια.
Όμως πλέον, ο «νόμος του Μέρφι» έχει διαφορετική χροιά. Χρησιμοποιείται για να δείξει γκαντεμιά, ατυχία και τέλος πάντων, την συνωμοσία του σύμπαντος εναντίον σου.
Όμως ποιος φταίει αν το αυτοκίνητό σου γεμίζει κουτσουλιές όταν το παρκάρεις κάτω από ένα δέντρο; Ή ποιος φταίει όταν το κατακαλόκαιρο έχεις μόνο ζεστό νερό στο σπίτι και δεν έχεις βάλει παγάκια στην κατάψυξη; Το σύμπαν ή εσύ που δεν έχεις προβλέψει τίποτα απ’ όλα αυτά;
