Ο Μιχαήλ Μάρουλος Ταρχανιώτης ήταν Έλληνας λόγιος του 15ου αιώνα, γόνος προσφυγικής οικογένειας από το Βυζάντιο. Σπούδασε φιλοσοφία στην Πάδουα με υποτροφία του Βησσαρίωνα και διδάχθηκε Ελληνικά και Λατινικά από διακεκριμένους δασκάλους της εποχής του.
Υπηρέτησε ως μισθοφόρος και παράλληλα συνέχισε να ασχολείται με τα γράμματα, γράφοντας επιγράμματα και ύμνους στα Λατινικά. Στη Φλωρεντία φιλοξενήθηκε από τον Λαυρέντιο των Μεδίκων και θεωρήθηκε ένας από τους πιο μορφωμένους Έλληνες του 15ου αιώνα, με σημαντικές σχέσεις στους λογίους κύκλους.
Πέθανε τραγικά το 1500, πνιγόμενος στον ποταμό Κεκίνα, ενώ επέστρεφε έφιππος από επίσκεψη σε φίλο του. Χαρακτηρίστηκε από κάποιους ως «ειδωλολάτρης» λόγω των ύμνων του στους αρχαίους θεούς, ενώ υπήρξε μέλος της Ακαδημίας του Ποντάκου.
Πιο αναλυτικά:
Ο Μιχαήλ Μάρουλος ο Ταρχανιώτης (1453 – 11 Απριλίου 1500) ήταν Έλληνας λόγιος του 15ου αιώνα. Γονείς του ήταν ο Μανίλιος Μάρουλος και η Ευφροσύνη Ταρχανιώτη, ευγενείς πρόσφυγες στην Ιταλία από το Βυζάντιο μετά την κατάλυση της Αυτοκρατορίας.
Εστάλη στη Βενετία από τον συγγενή του Ζαχαρία Σκορδύλη από την Κρήτη, από τον οποίο και διδάχτηκε τα πρώτα Ελληνικά γράμματα. Λατινικά έμαθε από τον περιφανή Σανελλίκο. Αργότερα εστάλη στην Πάδουα και σπούδασε φιλοσοφία με υποτροφία του Βησσαρίωνα.
Ήταν όμορφος άνδρας και είχε ιπποτικό χαρακτήρα. Μετά τον θάνατο του προστάτη του καρδινάλιου, διήγε πλάνητα βίο, καταλήγοντας μισθοφόρος στους Έλληνες του οπλαρχηγού Νικόλαου Ράλλη. Ο Μάρουλος ακατάπαυστα ασχολούνταν με τις Μούσες, και έτσι, ακόμα και μέσα στην στρατιωτική του ζωή έγραψε σε άψογη λατινική γλώσσα τα τέσσερα βιβλία των Επιγραμμάτων, και τα τρία των ύμνων του.
Όταν μετά από μικρό χρονικό διάστημα παραιτήθηκε από την στρατιωτική υπηρεσία ήρθε στην Φλωρεντία και φιλοξενήθηκε ευμενέστατα από τον Λαυρέντιο των Μεδίκων.
Κατά την εποχή εκείνη στην Ιταλία οι σπουδές της Ελληνικής γλώσσας είχαν φτάσει στο αποκορύφωμα. Άνδρες και γυναίκες ευγενούς καταγωγής και εξόχων προσωπικών πλεονεκτημάτων επιδίδονταν στην εκμάθηση.
Ο Ταρχανιώτης πέθανε στις 11 Απριλίου του 1500, όταν επανερχόμενος έφιππος από την Βολτέρα, όπου είχε πάει να επισκεφτεί κάποιον φίλο του, έπεσε στον ποταμό Κεκίνα και πνίγηκε. Έξι έτη αργότερα πέθανε και η σύζυγός του Αλεξάνδρα Σκάλα.
Συγγράμματα
Επαινέθηκε από τους συγχρόνους και μεταγενεστέρους του ως ο πιο μορφωμένος Έλληνας του 15ου αιώνα, και στα Λατινικά αντάξιος των τότε εξέχοντων Ιταλών. Ανήκε στην Ακαδημία του Ποντάκου και είχε σφιχτές σχέσεις με τον Σαναζάκο, ο οποίος και τον υπερασπίστηκε στην διαμάχη του με τον Πολιτιανό.
Εξαιτίας των ελληνικών ύμνων του στους ελληνικούς Θεούς χαρακτηρίστηκε «ειδωλολάτρης»(εθνικός) από μερικούς, και ιδίως από τον Έρασμο.
