Ο Ντόναλντ Τραμπ λέει ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν πρόσβαση στα ορυκτά της Ουκρανίας σε αντάλλαγμα για τη βοήθεια που έχουν προσφέρει στο Κίεβο, με την Ουκρανία να επιμένει σε εγγυήσεις ασφαλείας για το μέλλον.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Volodymyr Zelensky απέρριψε την απαίτηση των ΗΠΑ να πληρώσει η Ουκρανία 500 δισ. δολάρια βασικά σε ορυκτό πλούτο, λέγοντας ότι δεν έχει παρασχεθεί ούτε κατά διάνοια τόση βοήθεια, προσθέτοντας: “Δεν μπορώ να πουλήσω το κράτος μας”.

Μια συμφωνία φαίνεται τώρα να είναι κοντά – αλλά δεν είναι ακόμα γνωστό ποια ορυκτά ακριβώς θα περιλαμβάνει και τι ποσά θα προσπαθήσουν οι ΗΠΑ να ανακτήσουν από την προηγούμενη βοήθεια. Δεν είναι σαφές ούτε και πώς θα μπορούσε να μοιάζει οποιαδήποτε μελλοντική “εγγύηση ασφαλείας”.

Απούσες οι εγγυήσεις ασφαλείας

Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι που ανακοίνωσαν τη συμφωνία ανέφεραν αορίστως ότι έχει εγγυήσεις ασφαλείας, αλλά ούτε τις προσδιόρισαν, ούτε επιχείρησαν να τις χαρακτηρίσουν κάπως. Την προηγούμενη συμφωνία που ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών είχε παρουσιάσει στο Κίεβο, σύμφωνα με όσα οργισμένος είχε πει τότε ο Ζελένσκι δεν περιείχε καθόλου εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Newsweek ούτε η νέα συμφωνία περιέχει σαφείς εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. Περιέχει ωστόσο διασφαλίσεις Ουκρανών αξιωματούχων ότι οι όροι της είναι ευνοϊκότεροι.  Σύμφωνα με τους Financial Times, που ανέφεραν ότι διάβασαν το συμφωνηθέν κείμενο, το Κίεβο ελπίζει ότι η συμφωνία για την από κοινού εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων θα βελτιώσει τις σχέσεις του με την κυβέρνηση Τραμπ.

Οι Financial Times σημειώνουν ότι το κείμενο στερείται ρητών εγγυήσεων ασφαλείας. Ωστόσο οι Ουκρανοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι διαπραγματεύτηκαν πολύ ευνοϊκότερους όρους και παρουσίασαν τη συμφωνία ως έναν τρόπο διεύρυνσης της σχέσης με τις ΗΠΑ για να στηρίξουν τις προοπτικές της Ουκρανίας έπειτα από τρία χρόνια πολέμου.

Η Ουκρανία κατέχει τεράστια κοιτάσματα ορυκτών, συμπεριλαμβανομένων του λιθίου και του τιτανίου, καθώς και σημαντικά κοιτάσματα άνθρακα, φυσικού αερίου, πετρελαίου και ουρανίου. Η αξία των αποθεμάτων της εκτιμάται σε δισεκατομμύρια δολάρια.

Ιδέα του Ζελένσκι

Πέρυσι, ο Ζελένσκι παρουσίασε το “σχέδιο νίκης” του στην Ουκρανία και τους δυτικούς εταίρους της και πρότεινε ότι οι ξένες εταιρείες θα μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σε μέρος του ορυκτού πλούτου της χώρας του στο τέλος του πολέμου.

Έλεγε ότι οι “στρατηγικοί εταίροι” θα μπορούσαν να λάβουν μια “ειδική συμφωνία για την από κοινού προστασία των κρίσιμων πόρων της χώρας, καθώς και για κοινές επενδύσεις και χρήση αυτού του οικονομικού δυναμικού”. Ήταν ένα από τα πέντε σημεία που πρότεινε – στα οποία περιλαμβάνεται και η πρόσκληση προς την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Η σημερινή συμφωνία

Η συμφωνία που ανακοινώθηκε σήμερα εξαιρεί τους ορυκτούς πόρους που ήδη συνεισφέρουν στα ταμεία της ουκρανικής κυβέρνησης, πράγμα που σημαίνει ότι δεν περιλαμβάνει τις υφιστάμενες δραστηριότητες της Naftogaz ή της Ukrnafta, των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ουκρανίας.

Ωστόσο, το κείμενο δεν έχει αναφορά στις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας, στις οποίες αρχικά είχε επιμείνει το Κίεβο ως αντάλλαγμα για να συμφωνήσει στην συνεκμετάλλευση των ορυκτών του. Αφήνει επίσης κρίσιμα ζητήματα, όπως είναι το μέγεθος της αμερικανικής συμμετοχής στο ταμείο και οι όροι των συμφωνιών “κοινής ιδιοκτησίας”. Τα ζητήματα αυτά θα διευθετηθούν σε συμφωνίες άλλες που θα ακολουθήσουν.

Έπειτα από τρία χρόνια κατά τα οποία οι ΗΠΑ ήταν ο κύριος χορηγός στρατιωτικής βοήθειας του Κιέβου, ο Τραμπ ανέτρεψε την πολιτική της Ουάσινγκτον ανοίγοντας διμερείς συνομιλίες με τη Ρωσία, αποκλείοντας από το τραπέζι την Ευρώπη και την Ουκρανία.

Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η συμφωνία εγκρίθηκε από τους υπουργούς Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Εξωτερικών και φυσικά αναφέρθηκαν στην προοπτική να ταξιδέψει ο Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τις επόμενες εβδομάδες για μια τελετή υπογραφής με τον Τραμπ.

“Αυτή θα είναι μια ευκαιρία για τον πρόεδρο να συζητήσει ποια είναι η ευρύτερη εικόνα. Και στη συνέχεια, μετά από αυτό, θα μπορέσουμε να σκεφτούμε τα επόμενα βήματα”, δήλωσε αξιωματούχος.

Αυτό σημαίνει ότι το Κίεβο δέχτηκε το συγκεκριμένο κείμενο προσβλέποντας σε έναν πρόσκαιρο κατευνασμό του Τραμπ, ώστε αργότερα να επιχειρήσει να αποσπάσει εγγυήσεις ασφαλείας με τη βοήθεια και με την συμμετοχή των Ευρωπαίων, αν το επιτρέψει, αυτό το τελευταίο, η Μόσχα.