Η συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για εκεχειρία με τη Ρωσία σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στην πολεμική κρίση, αν και η διαρκής ειρήνη παραμένει μακριά. Οι διπλωμάτες των δύο χωρών έχουν βελτιώσει τις σχέσεις τους, με τον Ντόναλντ Τραμπ να επιδεικνύει προθυμία για διαπραγματεύσεις, παρά τις προκλήσεις.
Ωστόσο, η Ρωσία δεν έχει ακόμη δώσει σαφή απάντηση στην πρόταση. Η κοινή δήλωση υπογραμμίζει ότι η ρωσική αντίδραση είναι κρίσιμη για την επίτευξη της ειρήνης, ενώ η πίεση στην Μόσχα αυξάνεται καθώς οι ΗΠΑ επαναλαμβάνουν τη στρατιωτική υποστήριξή τους προς την Ουκρανία.
Η κατάσταση παραμένει ρευστή, με την προοπτική μιας συμφωνίας να εξαρτάται από τις επόμενες κινήσεις του Πούτιν.
Πιο αναλυτικά:
Δεν είναι ακριβώς διέξοδο στην πολεμική κρίση της Ουκρανίας, ωστόσο η συμφωνία Αμερικανών και Ουκρανών για εκεχειρία με την Ρωσία, είναι μια αξιοσημείωτη αλλαγή σε σχέση με τις εξελίξεις πριν από μία εβδομάδα, σημειώνει το BBC. Τονίζει επίσης ότι υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μέχρι τη διαρκή ειρήνη.
Το γεγονός ότι οι διπλωμάτες των ΗΠΑ και της Ουκρανίας κατάφεραν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους και να χαράξουν μια πορεία προς τα εμπρός χρησιμεύει ως άλλη μια απεικόνιση του πώς ο Τραμπ, παρά την προφανή αλαζονεία του και την προθυμία του να εκτοξεύει προσβολές, εμφανίζεται πάντα ανοιχτός σε περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Για τον ίδιο, στην πραγματικότητα, η βαβούρα αποτελεί συχνά αναπόσπαστο μέρος της διαπραγματευτικής διαδικασίας, σημειώνει το βρετανικό ΜΜΕ.
Δεν υπάρχει ακόμα συμφωνία για τα δικαιώματα των ορυκτών πόρων, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο στην πορεία. Και δεν υπάρχει ακόμα καμία οριστική ένδειξη για το αν η Ρωσία θα δεχτεί την πρόταση. Υπάρχει μόνο μια πρώτη θετική αντίδραση και μερικές μάλλον αρνητικές οπότε έχει σημασία να δούμε και τι είναι διατεθειμένη να κάνει η ομάδα Τραμπ για να πιέσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν να φτάσει στο οριστικό “ναι”.
Πρόκειται, ωστόσο, για πρόοδο προς την κατεύθυνση της υπόσχεσης του Τραμπ, η οποία επαναλαμβανόταν σε μεγάλο μέρος της περσινής προεδρικής εκστρατείας, ότι είναι αυτός που μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο. Όπως λέει ο Μάρκο Ρούμπιο, “η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της Ρωσίας”. Αυτή είναι μια σημαντική στιγμή.
Η κοινή δήλωση περιέχει αρκετές γραμμές-κλειδιά, ίσως καμία πιο σημαντική από αυτή: “Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επικοινωνήσουν στη Ρωσία ότι η ρωσική απάντηση είναι το κλειδί για την επίτευξη της ειρήνης”. Έχουμε ακούσει πολλά, τις τελευταίες εβδομάδες, για το τι περιμένει ο Ντόναλντ Τραμπ από την Ουκρανία και τι είδους ωμά εργαλεία χρησιμοποιεί ο Λευκός Οίκος για να κάμψει το Κίεβο στη θέλησή του. Τώρα, φαίνεται ότι ήρθε η ώρα να δοκιμαστούν οι προθέσεις της Ρωσίας, δημοσίως.
Οι σχέσεις του Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν έχουν μέχρι στιγμής καλυφθεί από αβεβαιότητα, γιατί ως τώρα δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια πίεσης για στην Μόσχα, ώστε να εξισορροπηθεί η πίεση που ασκεί ο Αμερικανός πρόεδρος στον Ουκρανό Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η σημερινή κοινή δήλωση ΗΠΑ- Ουκρανίας δεν σημαίνει ότι ο Τραμπ, άλλαξε ξαφνικά τη στάση του απέναντι στον Ζελένσκι, κι ας είπε ότι τώρα μπορεί να τον καλέσει στον Λευκό Οίκο. Η σχέση τους είναι ακανθώδης, γεννημένη από πολλά χρόνια αμοιβαίας δυσπιστίας. Αλλά το άσχημο σύννεφο της οξύτητας που δημιουργήθηκε από εκείνη τη σπαρακτική συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο πριν από 11 ημέρες μπορεί να αρχίσει να διαλύεται καθώς η πραγματική επιχείρηση της ειρήνευσης ξεκινά, γράφει το BBC.
Με την άμεση επανέναρξη της ανταλλαγής πληροφοριών και της βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, μετά από μια αναστολή που διήρκεσε μόλις λίγες ημέρες, η Ρωσία είναι αυτή που μπορεί τώρα να αισθάνεται την πίεση. Ο Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει ότι θα ήταν ανοιχτός στο να προσκαλέσει ξανά τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο μετά τις σημερινές συνομιλίες ΗΠΑ-Ουκρανίας στη Σαουδική Αραβία.
Ο Πολωνός Πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ γράφει σε ανάρτησή του στο Χ: “Φαίνεται ότι οι Αμερικανοί και οι Ουκρανοί έκαναν ένα σημαντικό βήμα προς την ειρήνη. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη να βοηθήσει στην επίτευξη μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης”.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ευχαρίστησε τον Ντόναλντ Τραμπ για την “εποικοδομητική συζήτηση των ομάδων μας” σήμερα στην Τζέντα. Σε ένα βίντεο στο διαδίκτυο, ο Ζελένσκι επαναλαμβάνει ότι η θέση της Ουκρανίας είναι να αποδεχθεί τη σημερινή πρόταση των ΗΠΑ για κατάπαυση του πυρός στον ουρανό, στη θάλασσα και στην πρώτη γραμμή.
Λέει ότι “τη θεωρούν θετική” και τώρα “εναπόκειται στις Ηνωμένες Πολιτείες” να πείσουν τη Ρωσία να συμφωνήσει. Σημαντικό μέρος της σημερινής συζήτησης ήταν η αμερικανική συμφωνία να ξαναρχίσει η ανταλλαγή πληροφοριών με την Ουκρανία, λέει ο Ζελένσκι. Αυτό το εξασφάλισε.
“Η Ουκρανία είναι έτοιμη για ειρήνη. Η Ρωσία πρέπει να δείξει την προθυμία της να σταματήσει τον πόλεμο ή να συνεχίσει τον πόλεμο. Ήρθε η ώρα για την πλήρη αλήθεια. Ευχαριστώ όλους όσοι βοηθούν την Ουκρανία”.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο – ο οποίος διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις συνομιλίες στην Τζέντα – δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι “η μπάλα είναι στο γήπεδο [των Ρώσων]” και ότι θα μεταφέρει την προσφορά στη Μόσχα. Είπε ότι ελπίζει ότι οι Ρώσοι θα συμφωνήσουν στην κατάπαυση του πυρός, αλλά αν δεν το κάνουν “θα μάθουμε δυστυχώς ποιο είναι το εμπόδιο για την ειρήνη”.
Διευκρινίζοντας ορισμένες λεπτομέρειες σχετικά με την προτεινόμενη εκεχειρία, ο Ρούμπιο είπε ότι “η προσφορά είναι να σταματήσουν τα πυρά” – υπερβαίνοντας την πρόταση του Ζελένσκι για μερική εκεχειρία στη θάλασσα και τον ουρανό”.
Το πόσο ασφυκτική είναι πλέον η πίεση στην Μόσχα φαίνεται και από την αντίδραση του Τραμπ. «Κατάπαυση του πυρός. Μόλις συμφωνήθηκε πριν από λίγο. Η Ουκρανία συμφώνησε. Ελπίζω ότι και ο πρόεδρος Πούτιν θα συμφωνήσει σε αυτό», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος όταν πληροφορήθηκε την επίτευξη της συμφωνίας.
Η μεγάλη διαφορά
«Μπορεί να είναι αμερικανική μελωδία, αλλά η Ουκρανία τραγουδά τελικά το ίδιο τραγούδι με τις ΗΠΑ», σχολιάζει αναλυτής του BBC. Αυτή η κοινή δήλωση σημαίνει ότι η σχέση τους φαίνεται να έχει μπει σε έναν δρόμο επιδιόρθωσης. Θα μπορούσαμε πιθανότατα να δούμε τον ηγέτη της Ουκρανίας να υπογράφει μια συμφωνία για τα ορυκτά, η οποία θα άνοιγε τον δρόμο για τις αμερικανικές επενδύσεις. Αλλά δεν υπάρχουν ακόμα οι πολυπόθητες εγγυήσεις ασφαλείας που ζητεί ο Ζελένσκι.
Ωστόσο, ο Ρούμπιο μίλησε ενδεικτικά για την ασφάλεια του ουκρανικού λαού που είναι κεντρικό στοιχείο αυτής της προτεινόμενης κατάπαυσης του πυρός, η οποία θα είναι σε όλη τη γραμμή του μετώπου.
Ίσως τώρα που η Ουκρανία είναι “ευγνώμων” και “πρόθυμη για ειρήνη”, η Αμερική είναι έτοιμη να διασφαλίσει το μακροπρόθεσμο μέλλον της. Αυτή η πρόταση είναι γεμάτη με επιφυλάξεις και υπάρχει ένα τεράστιο “αλλά”. Και αυτό είναι: τι θα κάνει η Ρωσία. Θα δεχτεί την ιδέα της Ουάσιγκτον και θα εφαρμόσει την κατάπαυση του πυρός “αμέσως”; Αν ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν θέλει να παίξει με την “μπάλα” που η Αμερική λέει ότι είναι πλέον στο γήπεδό του, αυτή η διπλωματική ανακάλυψη καταρρέει γρήγορα.
Μία από τις πολλές αλλαγές που φέρνει το «ναι» είναι ότι πλέον η Ουάσινγκτον δείχνει να παίρνει θέση υπέρ της Ουκρανίας, περιμένοντας πάντα μια επίσημη και οριστική απάντηση από την Μόσχα. Αλλά όσο περιμένει, επαναλαμβάνει την στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο, όπως συμφωνήθηκε απόψε. Και την ροή στρατιωτικών πληροφοριών. Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία θα πιεστεί πολύ περισσότερο στο πεδίο του πολέμου σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες.
Η μπάλα είναι βέβαια στο γήπεδο του Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως λένε οι Αμερικανοί, αλλά πίεση ασκείται και στον πρόεδρο Τραμπ. Έχει συχνά μιλήσει για τους στενούς δεσμούς του με τον Ρώσο πρόεδρο. Κατά τη διάρκεια εκείνης του καβγά με τον Ζελένσκι, ο Τραμπ πέταξε μια ατάκα που μπορεί να πέρασε απαρατήρητη. “Επιτρέψτε μου να σας πω ότι ο Πούτιν πέρασε πολλά μαζί μου, πέρασε ένα ψεύτικο κυνήγι μαγισσών”, είπε. Αναφερόταν σε μια έρευνα κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, όπου η προεκλογική του εκστρατεία κατηγορήθηκε ότι συνωμότησε με τη Ρωσία για να κερδίσει τις εκλογές.
Οι ισχυρισμοί απορρίφθηκαν και από τις δύο πλευρές, αλλά τα σχόλια του κ. Τραμπ φάνηκε να υποδηλώνουν ότι είχε σφυρηλατηθεί κάποιου είδους αλληλεγγύη με τον Πούτιν. Ήρθε η ώρα ο Αμερικανός πρόεδρος να το αποδείξει.
Οι ρωσικές επιφυλάξεις
Η πρώτη αντίδραση της Ρωσίας στην καταρχήν συμφωνία των ΗΠΑ με την Ουκρανία σχετικά με κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες ήρθε δια στόματος της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείο Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα. Σε μια λιτή δήλωσή της στο RIA Novosti, η Ζαχάροβα ανέφερε ότι «η Ρωσία δεν αποκλείει επαφές με τους εκπροσώπους των ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες».
Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα ότι πριν μιλήσει η Ζαχάροβα υπήρξαν δύο χαμηλότερου επιπέδου αρνητικές τοποθετήσεις για την συμφωνία από βουλευτές της Ρωσίας. Βέβαια αυτές μπορεί εύκολα να ανατραπούν ή απλώς να σιωπήσουν. «Όλα αυτά εξαρτώνται τώρα από την αντίδραση του Βλαντιμίρ Πούτιν», σχολιάζει το BBC.