Ο κόσμος κρέμεται από κάθε του λέξη – και αυτό είναι που του αρέσει. Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κράτησε τα στελέχη του στο Οβάλ Γραφείο το βράδυ της Δευτέρας, αυξάνοντας την αγωνία για την υπεσχημένη “Ημέρα της Απελευθέρωσης” με την οποία αναμένεται να επισημοποιηθεί ο δασμολογικός πόλεμος, στις 2 Απριλίου.

Τη μια στιγμή, ο Τραμπ εκτοξεύει απειλές σε εμπορικούς εταίρους τους οποίους κατηγορεί ότι κλέβουν την Αμερική. Την επόμενη, σβήνει τη φωτιά του με υποσχέσεις ότι θα είναι “ευγενικός”, στο τελευταίο από μια σειρά αντιφατικών σημάτων που κλόνισαν τις παγκόσμιες αγορές.

Οι  οικονομολόγοι φοβούνται ότι η πολιτική του Τραμπ θα αυξήσει τις ήδη υψηλές τιμές και θα μπορούσε να ωθήσει τις ΗΠΑ προς την ύφεση. Η πίστη στη σχεδόν μυθική δύναμη του δασμολογικού πολέμου ήταν μια σπάνια σταθερά στην επιχειρηματική και πολιτική καριέρα του Τραμπ από τη δεκαετία του 1980.

Τώρα, αν το επιλέξει, μπορεί επιτέλους να εφαρμόσει το όραμά του για δασμολογικές πολιτικές σχεδιασμένες για την οικοδόμηση της αμερικανικής παραγωγής και την αποδυνάμωση άλλων εθνών, έστω κι αν ήταν σύμμαχοι για δεκαετίες αλλά τώρα επανεξετάζουν ολόκληρο το εύρος των σχέσεών τους με τις ξαφνικά εχθρικές Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Τραμπ σχεδιάζει μεγάλο σόου για την Τετάρτη

Ο Τραμπ έχει ήδη πει στους βοηθούς του να προετοιμάσουν φαντασμαγορικά δρώμενα για την Τετάρτη, όταν θα μπει στον κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου περιτριγυρισμένος από μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου για να ανακοινώσει το εύρος των δασμών που σχεδιάζει να επιβάλει στις εισαγωγές.

Αλλά έπειτα από εβδομάδες παλινωδιών, κυρίως στους δασμούς,  κανείς δεν ξέρει τι θα πει. Θα επιβάλει οριζόντιους αντίστοιχους δασμούς σε έθνη που χρησιμοποιούν προστατευτισμό κατά των αμερικανικών εξαγωγών; Ή μήπως ο πρόεδρος θα στοχεύσει απλώς όλα τα αγαθά που έρχονται στη χώρα; Ή μήπως ο Τραμπ θα ακολουθήσει μια προσέγγιση ανά έθνος με σκοπό να αλέσει νέες διμερείς συμφωνίες;

Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι δεν πίστευε ότι ο Τραμπ θα κατέληγε σε μια απόφαση μέχρι σχεδόν και την τελευταία στιγμή.  Το σκεπτικό πίσω από την επιβολή αυστηρών δασμών – ένα πολιτικό όπλο που κυριάρχησε στην εξωτερική και οικονομική πολιτική των πρώτων χρόνων των Ηνωμένων Πολιτειών – είναι η προστασία των εγχώριων βιομηχανιών, καθιστώντας τα ξένα προϊόντα λιγότερο ανταγωνιστικά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η έξυπνη, στρατηγική χρήση υψηλότερων δασμών μπορεί να είναι καλή πολιτική – εάν καλλιεργεί βιομηχανίες κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια, όπως η χαλυβουργία.

Αλλά ο Τραμπ φαίνεται να ευνοεί την ωμή και αδιάκριτη χρήση του δασμολογικού πολέμου. Αυτό εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την οικονομία, καθώς θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές των αγαθών σε όλους τους τομείς, να μειώσει τη ζήτηση μεταξύ των καταναλωτών και να προκαλέσει μια καταστροφική ύφεση.

Και θα υπάρξει κόστος. Οι χώρες των οποίων οι εξαγωγές πλήττονται καθώς εισέρχονται στις ΗΠΑ θα απαντήσουν με τον ίδιο τρόπο.

Ακόμη και οι Ρεπουμπλικάνοι ανησυχούν

Αυτή η τεράστια αβεβαιότητα είναι ένας λόγος για τον οποίο οι μετοχές μόλις κατέγραψαν το χειρότερο ξεκίνημα του έτους από το 2022. Πολλοί από τους συμμάχους του Προέδρου στο Καπιτώλιο εξακολουθούν να ελπίζουν ότι μπλοφάρει – χρησιμοποιώντας το γνωστό επιχείρημα ότι είναι ένας μεγάλος διαπραγματευτής που επιλέγει την πιο ακραία θέση για να αποσπάσει παραχωρήσεις από τους αντιπάλους.

Αλλά υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση ύβρεως γύρω από τον Τραμπ και την ομάδα του, ορισμένοι από τους οποίους υποστηρίζουν ψευδώς ότι οι δασμοί αντιπροσωπεύουν μείωση φόρου και όχι αύξηση φόρου για τους καταναλωτές. Τα πράγματα σπάνια τελειώνουν καλά όταν οι πρόεδροι φαίνονται αποφασισμένοι να αποδείξουν ότι οι επικριτές τους έχουν άδικο, με οποιοδήποτε κόστος, μπροστά σε άβολες αλήθειες.

Ο Λευκός Οίκος δεν δείχνει σημάδια αμφιβολίας ενόψει μιας απόφασης που θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για τη δεύτερη θητεία του Τραμπ και τις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις εκατομμυρίων Αμερικανών που έχουν ήδη πληγεί από το ξεπούλημα των αγορών.

Η νευρικότητα δεν περιορίζεται μόνο στις ξένες κυβερνήσεις των οποίων οι οικονομικές προβλέψεις σε μια εποχή που ήδη αντιμετωπίζει προβλήματα ανάπτυξης θα μπορούσαν να ανατραπούν από τις επιλογές του Τραμπ. Υπάρχει βαθύτερη ανησυχία στη Wall Street, με περισσότερους αναλυτές να είναι απαισιόδοξοι ως προς την οικονομική ανάπτυξη. Aκόμη και ορισμένοι από τους Ρεπουμπλικάνους συναδέλφους του προέδρου γίνονται επιφυλακτικοί.

Η γερουσιαστής του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Σούζαν Κόλινς από το Μέιν, προειδοποίησε ότι οι δασμοί στον Καναδά θα πλήξουν ιδιαίτερα την Πολιτεία της. “Η οικονομία του Μέιν είναι πολύ ενσωματωμένη με τους Καναδούς γείτονές μας και τα πάντα, από πατάτες μέχρι αστακό και βατόμουρα που παράγονται στο Μέιν, συχνά επεξεργάζονται στον Καναδά”, δήλωσε η Κόλινς.

Ο γερουσιαστής του Ουισκόνσιν Ρον Τζόνσον, προειδοποίησε: “Θα περιμένω να δω τι θα κάνει ο πρόεδρος Τραμπ. Έχει χρησιμοποιήσει τους δασμούς στο παρελθόν αποτελεσματικά, για να κάνει τα έθνη να κάνουν αυτό που θα έπρεπε να είχαν κάνει ούτως ή άλλως. Αυτή τη στιγμή, θα του δώσω το πλεονέκτημα της αμφιβολίας, αλλά ανησυχώ”.

Δεν είναι σαφές αν ο πρόεδρος θα επηρεαστεί από αυτή την ανησυχία στο εσωτερικό ενός κόμματος που του έχει δείξει αξιοσημείωτη ευλάβεια. Το βράδυ της Δευτέρας άφησε να εννοηθεί ότι ίσως οι δασμοί να μην είναι τόσο σκληροί όσο φοβούνται ορισμένοι. Από την άλλη είπε ότι “οι άλλες χώρες δείχνουν κατανόηση επειδή μας κλέβουν εδώ και 50 χρόνια, μας κλέβουν από την αρχή”.

Και ένας Πρόεδρος που το Σαββατοκύριακο δήλωσε ότι “δεν θα μπορούσε να τον νοιάζει λιγότερο” αν οι δασμοί για τα αυτοκίνητα προκαλέσουν μαζικές αυξήσεις για τους Αμερικανούς που αγοράζουν νέα αυτοκίνητα, φαίνεται όλο και περισσότερο εκτός επαφής με την αυξανόμενη ανησυχία στη χώρα του, καθώς ο ίδιος μιλάει για μια νέα χρυσή εποχή.

“Ο όρος που μου αρέσει περισσότερο είναι “η απελευθέρωση της Αμερικής””, δήλωσε ο Τραμπ.