Ο ιστορικός εμπορικός πόλεμος του Τραμπ με όλον τον κόσμο έχει, προς το παρόν, περιοριστεί σε έναν μοναδικό στόχο, την Κίνα. Η εξαίρεσή της από το πάγωμα 90 ημερών των δασμών βαθαίνει την αντιπαράθεση που φαίνεται έτοιμη να διαλύσει το εμπόριο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.

Και αυτό γιατί το Πεκίνο απάντησε επίσημα πως δεν θα υποχωρήσει ποτέ και προχώρησε στην εφαρμογή των δικών του ανταποδοτικών δασμών.  Αυτή είναι πιθανώς η ισχυρότερη ένδειξη που έχουμε δει να ωθεί προς μια σκληρή αποσύνδεση”, δήλωσε ο Nick Marro, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία στο Economist Intelligence Unit. Αυτό σημαίνει ότι οι δύο οικονομίες δεν θα έχουν ουσιαστικά κανένα εμπόριο ή αμοιβαίες επενδύσεις.

“Είναι πραγματικά δύσκολο να υπερεκτιμήσει κανείς τους αναμενόμενους κραδασμούς που θα έχει αυτό, όχι μόνο στην ίδια την κινεζική οικονομία, αλλά και σε ολόκληρο το παγκόσμιο εμπορικό τοπίο”, καθώς και στις ΗΠΑ, είπε.

Ο Τραμπ φάνηκε να συνδέει την απόφασή του να μην χορηγήσει στην Κίνα την ίδια αναστολή με άλλες χώρες με τα γρήγορα αντίποινα του Πεκίνου.  Ωστόσο, η άποψη του Πεκίνου φαίνεται δραματικά διαφορετική.

Ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ, ο ισχυρότερος ηγέτης της Κίνας εδώ και δεκαετίες, δεν βλέπει καμία επιλογή για τη χώρα του να συνθηκολογήσει απλώς σε αυτό που αποκαλεί “μονομερή εκφοβισμό” της Αμερικής.  Μάλιστα το Πεκίνο έχει καλλιεργήσει έντονο εθνικισμό γύρω από τα αντίποινά του ως μέρος μιας στρατηγικής που προετοιμάζει αθόρυβα για περισσότερα από τέσσερα χρόνια.

Η Κίνα έχει δηλώσει εδώ και καιρό ότι θέλει να διαπραγματευτεί αλλά εκτιμά ότι η ταχεία κλιμάκωση του Τραμπ επιβεβαιώνει για το Πεκίνο ότι οι ΗΠΑ δεν θέλουν. Και σύμφωνα με τον υπολογισμό του προέδρου Σι, λένε οι παρατηρητές, η Κίνα είναι έτοιμη όχι μόνο να αντεπιτεθεί, αλλά και να χρησιμοποιήσει την εμπορική αναταραχή του Τραμπ για να ενισχύσει τη δική της θέση.

“Ο Σι ήταν πολύ ξεκάθαρος εδώ και πολύ καιρό ότι αναμένει πως η Κίνα θα εισέλθει σε μια περίοδο παρατεταμένου αγώνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της, και πως η Κίνα έπρεπε να προετοιμαστεί γι’ αυτό, και το έχει κάνει αρκετά εκτενώς”, δήλωσε ο Jacob Gunter, επικεφαλής οικονομικός αναλυτής στο think tank MERICS με έδρα το Βερολίνο.  “Ο Σι Τζινπίνγκ έχει αποδεχθεί ότι το γάντι έχει πέσει και είναι έτοιμοι να δώσουν μάχη”.

“Πόλεμος φθοράς

Το κατά πόσον ο Τραμπ θα είχε αναστείλει τους λεγόμενους ανταποδοτικούς δασμούς του στην Κίνα μαζί με άλλα έθνη, αν το Πεκίνο δεν είχε κινηθεί τόσο γρήγορα για αντίποινα, παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Ο Καναδάς είχε προβεί επίσης σε αντίποινα, αλλά συμπεριλήφθηκε στην αναστολή των δασμών, σημειώνει το CNN.

Τώρα, ο Τραμπ και ο Σι φαίνεται να έχουν εγκλωβιστεί σε έναν πόλεμο φθοράς και δυσκολεύονται να ανατρέψουν μια μονόπλευρη, αλλά εξαιρετικά ολοκληρωμένη εμπορική σχέση αξίας περίπου μισού τρισεκατομμυρίου δολαρίων.

Για δεκαετίες, η Κίνα ήταν το εργοστάσιο του κόσμου, όπου οι όλο και περισσότερο αυτοματοποιημένες και υψηλής τεχνολογίας αλυσίδες παραγωγής παράγουν τα πάντα, από οικιακά είδη και παπούτσια μέχρι ηλεκτρονικά είδη, πρώτες ύλες για κατασκευές, συσκευές και ηλιακούς συλλέκτες, σε πολύ χαμηλές τιμές.

Αυτά τα εργοστάσια ικανοποίησαν τη ζήτηση των Αμερικανών και των παγκόσμιων καταναλωτών για προσιτά αγαθά, αλλά τροφοδότησαν ένα τεράστιο εμπορικό έλλειμμα – και την αίσθηση ορισμένων Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένου του Τραμπ, ότι η παγκοσμιοποίηση έκλεψε την αμερικανική παραγωγή και τις θέσεις εργασίας.

Η αύξηση των δασμών από τον Τραμπ σε πολύ πάνω από 125% θα μπορούσε τώρα να μειώσει τις εξαγωγές της Κίνας προς τις ΗΠΑ περισσότερο από το ήμισυ τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Πολλά αγαθά από την Κίνα δεν θα μπορούν να αντικατασταθούν γρήγορα – ανεβάζοντας τις τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές, ενδεχομένως για χρόνια, προτού λειτουργήσουν νέα εργοστάσια.

Αυτό θα μπορούσε να σημάνει αύξηση της φορολογίας για τους Αμερικανούς κατά περίπου 860 δισεκατομμύρια δολάρια πριν από τις αντικαταστάσεις, ανέφεραν αναλυτές της JP Morgan. Στην Κίνα, ένα ευρύ φάσμα προμηθευτών είναι πιθανό να δει τα ήδη στενά περιθώρια κέρδους τους να εξαλείφονται εντελώς, ενώ καταβάλλονται προσπάθειες για τη δημιουργία εργοστασίων σε άλλες χώρες.

Η κλίμακα των δασμών θα μπορούσε να οδηγήσει σε “εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία” και σε ένα “κύμα χρεοκοπίας” σε όλη την Κίνα, σύμφωνα με τον Victor Shih, διευθυντή του Κέντρου Κίνας του 21ου αιώνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. Εν τω μεταξύ, οι αμερικανικές εξαγωγές προς την Κίνα θα μπορούσαν “να μηδενιστούν σχεδόν”, πρόσθεσε.

Η Κίνα αντέχει

Αλλά η Κίνα μπορεί να διατηρήσει αυτή την κατάσταση πολύ περισσότερο από ό,τι οι Αμερικανοί πολιτικοί”, είπε. Αυτό συμβαίνει, εν μέρει, επειδή οι ηγέτες του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας δεν αντιμετωπίζουν ταχεία ανατροφοδότηση από τους ψηφοφόρους και τις δημοσκοπήσεις. Δεν έχουν πολιτικό κόστος, όπως έδειξε η πολιτική τους στην πανδημία.

Το Πεκίνο πιστεύει επίσης ότι μπορεί να αντέξει την καταιγίδα. “Σε απάντηση στους δασμούς των ΗΠΑ, είμαστε προετοιμασμένοι και έχουμε στρατηγικές. Έχουμε εμπλακεί σε έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ εδώ και οκτώ χρόνια, συσσωρεύοντας πλούσια εμπειρία σε αυτούς τους αγώνες”, ανέφερε σχόλιο στην πρώτη σελίδα του φερέφωνου του Κομμουνιστικού Κόμματος, που είναι η εφημερίδα Λαϊκή Ημερησία.

Σημείωσε ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να καταβάλει “έκτακτες προσπάθειες” για την τόνωση της εγχώριας κατανάλωσης, η οποία είναι επίμονα αδύναμη, και να λάβει άλλα μέτρα πολιτικής για τη στήριξη της οικονομίας του. “Τα σχέδια για την αντίδραση είναι καλά προετοιμασμένα και άφθονα”, ανέφερε το σχόλιο.

“Το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από το ποιος μπορεί να αντέξει έναν μεγαλύτερο “οικονομικό πόλεμο φθοράς””, έγραψε ο οικονομολόγος Cai Tongjuan του Πανεπιστημίου Renmin της Κίνας σε άρθρο του στα κρατικά μέσα ενημέρωσης. “Και η Κίνα έχει σαφώς μεγαλύτερο πλεονέκτημα όσον αφορά τη στρατηγική αντοχή”, σημείωσε.

Οι προετοιμασίες

Το Πεκίνο τις τελευταίες εβδομάδες συνομιλεί επίσης με χώρες από την Ευρώπη έως τη Νοτιοανατολική Ασία, σε μια προσπάθεια να επεκτείνει την εμπορική συνεργασία και να κερδίσει τις ΗΠΑ κερδίζοντας τους Αμερικανούς συμμάχους και εταίρους που είναι εξοργισμένοι από τον εμπορικό πόλεμο.

Αλλά προετοιμάζεται για τις εμπορικές προστριβές με τις ΗΠΑ τον πρώτο εμπορικό πόλεμο του Τραμπ και την εκστρατεία του κατά της κινεζικής τεχνολογικής πρωταθλήτριας της Huawei, που οποίες αποτέλεσε μια αφύπνιση για το Πεκίνο ότι η οικονομική του άνοδος θα μπορούσε να εκτροχιαστεί αν δεν ήταν προετοιμασμένο.

“Η κινεζική κυβέρνηση προετοιμάζεται για αυτή την ημέρα εδώ και έξι χρόνια – γνώριζε ότι αυτό ήταν μια πιθανότητα”, δήλωσε ο Shih στην Καλιφόρνια, ο οποίος πρόσθεσε ότι το Πεκίνο είχε στηρίξει χώρες για να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και προσπάθησε να διαχειριστεί κάποιες από τις εγχώριες οικονομικές προκλήσεις του στο πλαίσιο της προετοιμασίας, μεταξύ άλλων προσπαθειών.

Το αποτέλεσμα

Σήμερα, η Κίνα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσει μια ευρύτερη εμπορική σύγκρουση, λένε οι ειδικοί. Σε σύγκριση με το 2018, έχει επεκτείνει τις εμπορικές της σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο, μειώνοντας το μερίδιο των αμερικανικών εξαγωγών από περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου των εξαγωγών της σε λιγότερο από 15%.

Οι κατασκευαστές της έχουν επίσης δημιουργήσει εκτεταμένες δραστηριότητες σε τρίτες χώρες όπως το Βιετνάμ και η Καμπότζη, εν μέρει για να επωφεληθούν από τους δυνητικά χαμηλότερους δασμούς των ΗΠΑ. Η Κίνα έχει επίσης αναπτύξει τις αλυσίδες εφοδιασμού της για σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα ορυκτά, έχει αναβαθμίσει την τεχνολογία παραγωγής της με τεχνητή νοημοσύνη και ανθρωποειδή ρομπότ και έχει αυξήσει τις δυνατότητες προηγμένης τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των ημιαγωγών.

Από πέρυσι, η κυβέρνηση έχει επίσης εργαστεί, με  επιτυχία, για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η αδύναμη κατανάλωση και το υψηλό χρέος των τοπικών κυβερνήσεων.

“(Οι) αδυναμίες της Κίνας είναι σημαντικές, αλλά στο πλαίσιο ενός ολοκληρωτικού πολέμου, αυτές είναι διαχειρίσιμες. Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να μπορέσουν, από μόνες τους, να φέρουν την οικονομία της Κίνας στο χείλος της καταστροφής”, δήλωσε ο Σκοτ Κένεντι, ανώτερος σύμβουλος της δεξαμενής σκέψης Center for Strategic and International Studies στις ΗΠΑ.

“Όσο κι αν η Ουάσινγκτον δεν θέλει να το παραδεχτεί, όταν η Κίνα λέει ότι δεν μπορείς να περιορίσεις την Κίνα οικονομικά, έχει δίκιο”.