Ανοιχτά για το κοινό τα υπόγεια της Αγίας Σοφίας: «Εξέλιξη που αποδεικνύει πως η σωστή λειτουργία είναι αυτή του μουσείου», λέει η Τ. Μοροπούλου

Τα υπόγεια μυστικά της Αγιάς Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη αποκαλύπτονται. Σήραγγες, κελιά και κατακόμβες έρχονται στο φως, σε μια διαδρομή ενός χιλιομέτρου, τμήματά της οποίας είναι της ίδιας ηλικίας με το σπουδαίο Χριστιανικό μνημείο. Ορισμένα μάλιστα, είναι ακόμη παλαιότερα. Η εξέλιξη χαρακτηρίζεται ως μία ακόμη απόδειξη της μουσειακής αξίας του Ναού, που η τουρκική κυβέρνηση έχει μετατρέψει σε τζαμί.

Σκοτεινές σήραγγες, λασπωμένα κελιά και κατακόμβες, που είχαν προσεγγίσει οι Τούρκοι αρχαιολόγοι πριν από 2 χρόνια, στα υπόγεια της Αγίας Σοφίας, καθαρίζονται με απώτερο στόχο να καταστούν επισκέψιμα για το κοινό.

Ένα μεγάλο μέρος των υπόγειων δομών της Αγίας Σοφίας χρησιμοποιούνταν ως αποθηκευτικός χώρος, ενώ υπήρχαν και κατασκευές που αποτελούσαν μέρος του αποχετευτικού συστήματος ή του συστήματος ύδρευσης. Στα τέσσερα μέτρα βάθος έχει αποκαλυφθεί επίσης μια τρίχωρη κατακόμβη όπου γίνονταν ταφές από τον 4 αιώνα μ.Χ. και είναι η αρχαιότερη δομή στο σύμπλεγμα του βυζαντινού ναού.

Η ύπαρξή της συγκεκριμένης υπόγειας δομής ήταν γνωστή από το 1946, αλλά μόλις πρόσφατα ολοκληρώθηκε το έργο απομάκρυνσης των τεσσάρων τόνων λάσπης που είχαν κατακλύσει το χώρο. Η καθηγήτρια του ΕΜΠ Τώνια Μοροπούλου, ειδήμων σε θέματα συντήρησης της Αγίας Σοφίας, τονίζει ότι όταν γίνει επισκέψιμος ο υπόγειος χώρος, το μνημείο, θα επανέλθει στη μουσειακή του λειτουργία.

Οι κρυφές υπόγειες στοές του μεγαλοπρεπούς ναού, εξάπτουν τη φαντασία, καθώς σύμφωνα με τον αστικό μύθο, έφταναν μέχρι τα Πριγκηπόνησα και τον Πύργο του Λεάνδρου στον Βόσπορο. Οι αρχαιολόγοι από την πλευρά τους, λένε μετά βεβαιότητας ότι τα διάφορα τούνελ κάτω από την Αγία Σοφία συνδέονται μεταξύ τους, παρ’ όλο που η πορεία τους σήμερα ανακόπτεται εξαιτίας καθιζήσεων.

Ρεπορτάζ: Γιάννης Μανδαλίδης, Μαρία Σταθοπούλου